Vekovni čuvari svoje vere

MIRIS tamjana po najudaljenijim selima Azbukovice širi se vekovima, čemu svedoči i to što se navršava 180 godina od završetka crkve brvnare u selu Donja Orovica, posvećene Saboru dvanaest svetih apostola - podseća protojerej-stavrofor Mirko Vilotić, arhijerejski zamenik Eparhije šabačke.

Orovička parohija leži ispod planinskog masiva Medvedika, u predivnom pejzažu padina Tisovika i Bobije, u opštini Ljubovija. Kroz središni deo protiče predivna reka Ljuboviđa, a većina parohije prostire se iznad 750 metara nadmorske visine, gde se nalazi i najviši vrh Azbukovice, Bobija sa 1.374 metara.

- Sedište parohije je u Donjoj Orovici, a pokriva još sela Gornja Orovica, Orovička Planina, Gornja Ljuboviđa i Savković. Uz crkvu u Donjoj Orovici, sagrađenu 1839, koja slavi veliki jubilej, imamo crkvu na Bobiji, kod Dobre vode, posvećenu Svetom mučeniku knezu Lazaru, sagrađenu 1944, zatim u Gornjoj Ljuboviđi posvećenu Vaznesenju Gospodnjem, gde je prva crkva građena 1840, potom 1892, a sadašnja je sagrađena 1982. godine, i crkvu na Orovičkoj Planini posvećenu Svetom velikomučeniku Georgiju, sagrađenu 2001. godine - kaže sveštenik Nenad Tešmanović, koji opslužuje sve pomenute hramove.

Pročitajte još: Srpski veliki kanjon u srcu Azbukovice

SUDBONOSNO vreme, kakvo je često bilo u istoriji srpskog naroda, i među ovdašnjim parohijanima je bilo ispunjeno stalnom borbom za samostalnost, slobodu i očuvanje svoje vere i svetosavskog pravoslavlja.

- U tim teškim danima oni su, na skrovitim mestima, gradili svoje male bogomolje, čuvali svoj rod, svoju veru i grčevito se borili za goli zračak slobode, koji se nakon dugogodišnjeg ropstva pod Turcima pomaljao početkom 19. veka - priča Milan Mladenović, pedantni hroničar Azbukovice. - I postojanje starih crkvenih zdanja na prostoru nekadašnje i sadašnje Orovičke parohije ukazuje na bogat duhovni i kulturni život na tim prostorima.

Orovička parohija je, nakon uspostavljanja turske vlasti na ovim prostorima, prema rečima istoričara Mladenovića, pripadala Srebreničkoj episkopiji, potom Zvorničkoj eparhiji sve do 1830. godine, kada je pripojena Užičkoj episkopiji, da bi krajem 1836. bila pridodata Šabačkoj eparhiji, u okviru koje se nalazi do danas.

- Sa tragovima crkvenog delovanja na prostorima sadašnje Orovičke parohije prvi put se susrećemo u srednjem veku, u periodu vladavine kralja Dragutina, krajem 13. veka. Na tom prostoru, u različito vreme i na različitim lokacijama, postojale su četiri crkve i jedan manastir i o njihovom postojanju ostadoše samo predanja - svedoči Mladenović.

Pročitajte još: DVA VEKA SLUŽBE RODU: Veliki jubilej crkve u Capariću kod Ljubovije, koju je sagradio knez bukovičke knežine Petar Vasić

CRKVU u Donjoj Orovici 1813. godine su Turci, posle sloma Prvog srpskog ustanka, spalili i razorili "da kamen na kamenu nije ostao", kao odmazdu zbog učestvovanja Orovičana u ustanku. Posle su se vernici četiri puta godišnje na crkvištu okupljali i obavljali svetu liturgiju, i dogovarali se da na istom mestu podignu i novu bogomolju. Sadašnja crkva je sagrađena 1839. na temeljima stare crkve i do sada je zadržala autentičan izgled. I predstavlja pravo remek-delo tadašnjih orovičkih neimara!

Prota Mirko Vilotić

Ovo je jedna od retkih crkava brvnara kojoj se tačno zna vreme gradnje. U jednom zapisu, koji se čuva u Arhivu u Šapcu, navodi se da je crkva sagrađena "trudom popa Maksima", a da su radovi na njenoj unutrašnjosti trajali dug niz godina i da su majstori bili iz okolnih sela.

Vernici i sveštenstvo Azbukovačkog namesništva pripremaju se da obeleže 180 godina crkve brvnare u Donjoj Orovici. Jubilej će se obeležiti narodnim saborovanjem i monografijom o istorijatu crkve u Donjoj Orovici.

SLAVA SE GASI

SVEŠTENIK Nenad Tešmanović navodi da se broj porodica koje obeležavaju krsnu slavu iz godine u godinu smanjuje i da pretežno po selima preovlađuju staračka domaćinstva. Svake godine se u ovoj parohiji ugasi po desetak domaćinstava i nema ko za slavu da upali sveću, a u većem broju slučajeva krsna slava nastavlja da se slavi kod potomaka u mestu njihovog življenja.