BLAGE PRESUDE ZA TEŠKA ZLODELA OVK

JEDNA od presuda kojom su 2014. godine osuđeni pripadnici OVK za događaje koji su se desili jula 1998. godine u Opteruši prošla je neopaženo u srpskoj javnosti. Vrhovni sud Kosova u veću koje su činili međunarodne sudije Elka Filčeva – Ermenkova i Esma Erterzi, kao i Valdete Daka, sudija Vrhovnog suda Kosova, doneli su 7. avgusta 2014. godine presudu kojom su Sokolj Bitići i Ejup Kabaši osuđeni na dve godine zatvora zbog ratnog zločina protiv civilnog stanovništva izvršenog 17. i 18. jula 1998. godine u Opteruši, u saizvršilaštvu. Pripadnici OVK, Ejup Kabaši i Sokolj Bitići, u prvom stepenu su bili oslobođeni krivice, a u drugom osuđeni na po pet godina zatvora.

Hašim Tači, Foto AP

Hadži Mazreku, protiv koga su pravosudni organi na Kosovu i Metohiji vodili postupak zbog istog krivičnog dela je ranije pravosnažno oslobođen, iako su ga svedoci iz Retimlja i Opteruše naveli kao čoveka koji se ponašao kao „komandant operacije“. Rešavajući po žalbama, Vrhovni sud Kosova je doneo navedenu presudu kojim je delimično usvojio žalbe Ejupa Kabašija i Sokolja Bitićija, i drugostepenu presudu preinačio u delu koja se odnosila na kaznu, pa su im kazne smanjene sa pet, na dve godine zatvora.

U OVOM postupku, dva svedoka julskih događaja prepoznala su izvršioce zločina. Vrhovni sud Kosova je u obrazloženju svoje odluke naveo da je nepobitno utvrđeno da su Kabaši i Bitići bili prisutni tokom događaja u Opteruši, da su bili u uniformama, sa oružjem, u naoružanoj grupi čiji je cilj bio da se „očisti selo od srpskog stanovništva“. Okrivljeni su tokom postupka tvrdili da u kući Božanića nisu bili civili, ali je Vrhovni sud Kosova zaključio da je napadnuto srpsko stanovništvo koristilo oružje radi sopstvene zaštite, da nisu učestvovali u neprijateljstvima, pa ih je smatralo civilima koji prema Ženevskoj konvenciji imaju zaštićeni status. Sa druge strane, Veće je utvrdilo da je napad izvršila grupa OVK i bilo je ubeđeno da je ta grupa OVK bila organizovana jedinica, jer „bez organizacije, u okviru koje je barem jedan član grupe imao vođstvo i davao komande, ta grupa jednostavno ne bi mogla da bude formirana i da izvrši ovaj napad“. Veće je smatralo da su Kabaši i Bitići delili ciljeve grupe OVK da se selo očisti od njegovih srpskih stanovnika, i da su tome doprineli.

KABAŠI i Bitići bili su članovi grupe koja je zajednički ugrožavala i zastrašivala srpsko stanovništvo u Opteruši, ali je Veće pri izricanju kazne uzelo u obzir nekoliko olakšavajućih okolnosti. Kao olakšavajuća okolnost za Kabašija je naveden njegov poziv srpskom stanovništvu koje je bilo u kući Božanića da ne izlaze kako bi se izbegla nepotrebna šteta. Druga okolnost je što svedoke ovog događaja osuđeni nisu podvrgli bilo kakvim okrutnim, nehumanim, ponižavajućim ili zastrašujućim radnjama. Ti svedoci su oslobođeni nakon izvesnog vremena, a dok su bili zatočeni primali su hranu i vraćen im je novac koji su im oduzeli pripadnici OVK. Veće je utvrdilo i da nisu ustanovljene nikakve otežavajuće okolnosti i da je opasnost koju su predstavljali u ovom krivičnom delu bila znatno manja nego što je to slučaj kod sličnih krivičnih dela. Kao olakšavajuća okolnost je uzeto u obzir i vreme koje je prošlo od izvršenog dela. Zato što su olakšavajuće okolnosti „pretekle“ u odnosu na druge, Veće ih je osudilo na kaznu zatvora koja je ispod minimuma propisanog za ovo krivično delo. Smatrali su da će time biti postignuta svrha kažnjavanja: odvraćanje i zasluženost. Napravljen je kompromis: manje od pet godina, ali više od slobode.

U REPUBLICI Srbiji, za zločin u Volujku bio je optužen Sinan (Hajredin) Morina, navodno bivši pripadnik „orahovačke grupe“ OVK. Tužilaštvo za ratne zločine u Beogradu otvorilo je istragu protiv Sinana Morine iz sela Opteruša kod Orahovca zbog osnovane sumnje da je bio jedan od izvršilaca ratnog zločina u selima Opteruša i Retimlje. Uhapšen je u Herceg Novom. Iz Republike Crne Gore deportovan je u Republiku Srbiju i bio je pritvoren u Kazneno-popravnom domu „Zabela“ u Požarevcu. Uhapšen je decembra 2006. godine i odmah prebačen u Republiku Srbiju, jer je protiv njega postojala optužnica za terorizam Okružnog tužilaštva u Prizrenu, koje je posle NATO bombardovanja SRJ izmešteno u Požarevac. Njegov slučaj je preuzelo Tužilaštvo za ratne zločine u Beogradu. Tužilaštvo je sumnjalo da je Sinan Morina, kao pripadnik OVK umešan u likvidaciju 25 lica srpske nacionalnosti. „Orahovačka grupa“ je sumnjičena da je delovala u operativnoj zoni „Paštrik“, kao i da je tela ubijenih kasnije sakrila u pećini Volujak. Prema pisanju štampe na Kosovu i Metohiji, a na osnovu arhivske građe iz vremena oružanog sukoba, Sinan Morina je bio aktivan borac OVK u sastavu 132. brigade. Kasnije se u presudi tvrdilo da je bio pripadnik 124. brigade OVK. Sinan Morina se na suđenju izjasnio kao nevin i tvrdio je da se u to vreme, kada je izvršen zločin nad građanima opštine Orahovac, nalazio u inostranstvu.

SREDINOM jula 2007. godine, Tužilaštvo za ratne zločine u Beogradu podiglo je optužnicu protiv Sinana Morine. Prema navodima optužnice, sumnjičio se da je od 17. do 21. jula 1998. godine, sa još 34 pripadnika iste jedinice OVK, izvršilac i odgovoran za uništavanje imovine i verskih objekata i proterivanje, zatvaranje, mučenje i silovanja, kao i ubistvo osam civila srpske nacionalnosti. Prema optužnici, 19. jula 1998. godine je kamionom prebacio otete civile do sela Zočište. Prema optužnici, pripadnici njegove jedinice su otete muškarce prevezli do mesta Volujak gde su ih ubili.

Sinan Morina je pred Okružnim sudom - Većem za ratne zločine u Beogradu - oslobođen krivice, jer nije bilo dokaza da je kao bivši pripadnik OVK učestvovao u napadu, proterivanju i zatvaranju srpskih civila u selu Opteruša. Od oko 20 ispitanih svedoka, samo je jedan teretio Sinana Morinu, na čijem se iskazu zasnivala optužnica. Sinan Morina teretio se da je kao pripadnik „orahovačke grupe OVK“ osam žena iz Opteruše prevozio do Zočišta, a zatim do mesta Samodreže, dok su ostali pripadnici njegove jedinice tukli, a zatim prevezli osam muškaraca do mesta Volujak, gde su ih ubili. Vrhovni sud Republike Srbije je marta 2009. godine ukinuo presudu Veća za ratne zločine i vratio predmet na ponovno suđenje. Međutim, za to vreme, Sinan Morina je pobegao iz Republike Srbije i nalazi se u bekstvu. Za njim je 30. decembra 2009. godine raspisana međunarodna poternica. Više puta je hapšen u Evropi po poternici Republike Srbije, ali nije izručen. n

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije