SRBI SU BILI PRVI HUSARI: Osnovali konjicu koja je 1683. spasla Evropu od Osmanlija i razbila njihovu opsadu Beča

EVROPA, bar ona tradicionalna, se 12. septembra seća podviga poljskog kralja Jana Sobjeskog i njegovih "krilatih husara" koji su 1683. u poslednjem trenutku razbili osmansku opsadu Beča. Konjanike sa dugim perjanicama koja su se širile kao krila dok su galopirali Poljaci su nazivali "racovje", u prevodu "Rašani" u čast Srba, osnivača Krilatih husara. .

vikipedija

- Nekada se verovalo da su prvi husari regrutovani Mađari koji su se borili u turskom stilu, ali njihovo poreklo seže mnogo dalje. Vizantijski vojni priručnici iz 10. veka pominju poznatu laku konjicu regrutovanu od balkanskih naroda, posebno Srba, "idealnih za izviđanje i prepade". Njihovo ime, koje vizantolozi prevode kao "husar", verovatno potiče od lake konjice poznog Rima kursores - "trkači". Srpski izgovor njihovog imena, gusar, poprimilo je značenje "razbojnici, hajduci". Kada je Ras (Srbija) pao pod Turke, mnogi "raški gusari" našli su utočište u Ugarskoj gde su branili njene južne granice od Osmanlija - zapisao je britanski vojni istoričar Ričard Brežinski.

Ugari su ime srpskih lakih konjanika "gusar" u svojim vojnim spiskovima zapisali kao huszer, husar.

- Prvi husari koji su se pojavili u Poljskoj su bili Srbi, na poljskom Raci, Rašani. Na spisku poljske kraljevske vojske 1500. pojavljuje se nekoliko Rašana, svakog sa malom pratnjom, a regrutacija je ubrzo proširena na Mađare, Poljake i Litvance. Decembra 1501. podignute su prve pune čete hussarorum alias racev, "husara odnosno srpske konjice". Husari srpskog stila bili su neoklopljeni i oslanjali su se na zaštitu velikog asimetričnog štita za odbranu, a za napad su koristili lako koplje - navodi Brežinski.

vikipedija

Srbi su na Zapad doneli vekovna iskustva iz bitaka sa lakim konjicama islamskih vojski, od Male Azije (Anadolije) do Balkana. Romejsko carstvo je u 7. veku naselilo mase Srba u anadolsku oblast Bitiniju da bi kao krajišnici čuvali granice koje su ugrožavale islamske vojske. Vojno- upravna oblast sa velikom srpskom kolonijom, sa centrom u gradu Gordoserbi, nazvana je Opsikion, od latinskog naziva obsekuium za pratnju, gardu i počasnu stražu romejskih careva.

Foto: B.Subašić

Srpske graničarske krstareće konjičke jedinice iskustva su sticale u okršajima sa lakim i brzim konjanicima Arabljana, Seldžuka i Osmanlija. Stvorili su rasu polukrvnih izdržljivih arapskih konja i borili sa sa što manje oklopa a iskustva su prenosili konjanicima iz Srbije koji su dolazili da se bore u Maloj Aziji, prvo kao vazali, a zatim kao saveznici. Srpska konjica pod komandom Novaka Grebostreka, velikog vojvode kralja Milutina, odnela je 1313. u Anadoliji veliku pobedu nad Osmanlijama. Srpski konjanici su na Kosovu polju zaustavili 1389. prvi džihad na Evropu. Kao osmanski vazal despot Stefan Lazarević je 1402. u bici kod Angore predvodio odred srpske konjice protiv najboljih konjanika u istoriji, Mongola. Osmanske trupe su bile razbijene, ali na bregu iznad Angore ostali su da stoje "kao crni železni zid" srpski oklopnici.

vikipedija

Mongolski kan Tamerlan koji je zarobljenog sultana Bajazita zatvorio u kavez Srbima je dao slobodan prolaz ka Evropi. Crni oklop srpskih vitezova sačuvan je u današnjoj Rumuniji, u dvorcu Hunedoara, koji je pripadao porodici Sibinjanin Janka, koga Mađari zovu Janoš Hunjadi. Hrabrost u bitkama njegovog dede Srba i oca Vojka donela im je ugarsku plemićku titulu. Jankov sin Matija Korvin je kao ugarski kralj od srpskih teških oklopnika stvorio čuvenu Crnu vojsku, a patroliranje granicama i upade u okupiranu Srbiju poverio je lakim konjanicima gusarima-husarima. Posle pada Ugarske preostali srpski konjanici su u Poljskoj utemeljili "krilate husare". Srbi su vremenom asimilovani ali naziv "racovje" za najbolju konjicu svoga doba ostao je sačuvan do 11. septembra 1683. kada je ona dojahala na brdo Kalenberg iznad opsednutog Beča. Cele noći slušali su zvonjavu i molitve očajnika iz opsednutog Veča, izmešane sa tutnjavom bubnjeva i bojnim pokličima iz turskog logora.

U svitanje 12. septembra husari su se kao oluja sručili sa na Osmanlije dok su im perjanice vijorile kao krila. Bitka je trajala ceo dan a odlučio ju je poslednji juriš krilatih husara koji je predvodio sam kralj Jan Sobjeski. Poljski "racovje" su igrom sudbine slomili džihad od koga je drhtala Zapadna Evropa, a posle ove bitke počinje neprestano opadanje i povlačenje Osmanskog carstva.

IZ PORAZA U PORAZ

OSMANLIJE su kod Beča izgubili 10.000 vojnika, zaplenjeno im je 300 topova, 15.000 šatora i brda oružja. Posle poraza se neprekidno povlače i gube bitku za bitkom. Osmanski komandant Kara Mustafa-paša je zbog toga u oktobru 1683. po naređenju sultana Mehmeda Četvrtog zadavljen svilenim gajtanom u Beogradu.

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije