PRAVE PRIRODNE BOJE OD OTPADA: Projekat mladih istraživača sa Hemijskog fakulteta u Beogradu podržan od Ujedinjenih nacija

KAKO bi se suočili sa problemom nagomilavanja otpada, sačuvali našu planetu i dizajnirali visokokvalitetnu hranu dostupnu u Srbiji, mladi istraživači sa Hemijskog fakulteta Univerziteta u Beogradu i Inovacionog centra Hemijskog fakulteta d.o.o, došli su do ideje da iskoriste nejestivi otpad voća i povrća za priozvodnju sastojaka visoke nutritivne vrednosti, kao što su prirodne prehrambene boje. Reč je o ekonomski održivom i isplativom procesu, bez upotrebe štetnih hemikalija.

Foto: Privatna arhiva

Istraživački tim, na čelu sa docentom dr Petrom Ristivojeviće, koji je podržan Programom za razvoj Ujedinjinih nacija, dizajnirao je visokokvalitetne, stabilne, funkcionalne i bezbedne pigmente izolovanjem iz otpada voća i povrća. Oni su obogaćeni supstancama koje povoljno utiču na zdravlje ljudi i već su našli primenu za bojenje poslastičarskih proizvoda partnera iz industrije.

- Do sada smo izolovali pigmente iz otpada cvekle i kurkume, ispitali njihova svojstva, biološku aktivnost, stabilnost i primenili ih za bojenje sladoleda, torti i kolača - otkriva Ristivojević. - Interesantno je da dobijena boja nema karkaterističan miris sirovine iz koje potiču. U zavisnosi od količine dodatog pigmenta, može obojiti proizvod roze ili crveno i savršeno se uklapa u glazuru i fil. U planu nam je i izolovanje pigmenata iz drugih vrsta voća i povrća.

Foto: Privatna arhiva

Ristivojević ističe da žele da podstaknu privredu da pređe sa linearnog modela ekonomije na cirkularni, korišćenjem otpada voća i povrća sa jedne strane i ponovno vraćanje u proizvodnju, bez upotrebe štetnih hemikalija. I biotehnološki proces treba da bude ekološki prihvatljiv ili kako se danas polularno kaže sa „nula otpada".

- Za razliku od konvencionalnih hemikalija koje su se do danas koristile za izolovanje pigmenata iz cvekle, odlučili smo da izbegnemo toksične, zapaljive, postojane hemikalije i razvijemo jedinstven i inovativan postupak, primenom zelenih rastvarača koje u svom sastavu sadrže jedinjenja iz biljaka, koja štite organizam od velikog broja bolesti, pošto imaju ono najbolje izdvojeno iz otpada voća i povrća - objašnjava Ristivojević. - Pored toga, ovi nutritijenti produžavaju životni vek namirnice, stabilnost i štite organizam od slobodnih radikala. Nakon izdvajanja boja, ostatak otpada će biti kompostiran i hemijski okarakterisan u cilju dobijanja efikasnog prirodnog organskog đubriva.

Prema rečima Ristivojevića, ponovna upotreba prehrambenog otpada iz bi imala veoma povoljan uticaj na životnu sredinu, odnosno dovela bi do smanjenja emisije gasova koji izazivaju efekat staklene bašte sa smanjenjem stope deponovanja.

- Procename stručnjaka govore da će, poveć́anje otpada hrane u Srbiji sa 40.000 na 77.000 tona do 2030. godine, skoro u celosti će završiti na deponijama - ističe Ristivojević. - Takav razvoj događaja bi stvorio veoma ozbiljne ekološke probleme u smislu zagađenja vode i zemljišta. Emisije gasova koji izazivaju efekat staklene bašte bi se poveć́ale sa sadašnjih, procenjenih 28,4 kilotona ugljenidioksida na 55.4 kilotana u 2030, što je jednako godišnjoj emisiji gasova od oko 12 hiljada putničkih vozila.

Statistika beleže da se godišnje u Evropi, u procesu prerade voća i povrća, oko 13 odsto gubi od berbe do maloprodaje, a dodatnih 17 odsto predstavlja otpad u domać́instvima, uslugama i maloprodaji.

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije