Kultura

SIMBOL KRUŠEVCA NA PRIVATNIM FOTOGRAFIJAMA: Jedinstven projekat Kuće Simića i Kruševljana

S. BABOVIĆ

18. 04. 2021. u 11:55

SPOMENIK kosovskim junacima je najfotografisanije obeležje grada koji slavi 650 godina postojanja. Kustosi Kuće Simića u Kruševcu koja radi pod okriljem Narodnog muzeja pozvali su Kruševljane da učestvuju u velikoj izložbi posvećenoj Spomeniku kosovskim junacima povodom 650 godina od postojanja grada. Zainteresovani fotografi-amateri prosleđivali su svoje fotografije pored spomenika, kao i fotografije iz porodične arhive sa simbolom Kruševca.

СИМБОЛ КРУШЕВЦА НА ПРИВАТНИМ ФОТОГРАФИЈАМА: Јединствен пројекат Куће Симића и Крушевљана

- Odabrana dela ćemo objaviti u štampanoj formi,ovo je način da se obeleži značajan jubilej, kao i da se organizuje još jedna zajednička izložba sa našim sugrađanima - napominje Zorana Drašković-Kovačević, kustos Kuće Simića, koja redovno priprema interaktivne postavke u saradnji sa posetiocima.

Spomenik kosovskim junacima je najprepoznatljiviji znak Kruševca i verovatno da je najviše fotografijom ovekovečeno obeležje grada u istoriji. Simbol Kruševca delo je akademika Đorđa Jovanovića (1861-1953). Odluka o podizanju Spomenika doneta je u okviru priprema za proslavu 500. godišnjice Kosovskog boja, a kamen temeljac postavio je kralj Aleksandar Obrenović, 1889.

- Otkrivanju spomenika 1904.godine prisustvovao je lično kralj Petar Prvi Karađorđević - kaže Miloš Stojadinović, hroničar kruševačke istorije.

- Tom prilikom je rekao da "dragim Kruševljanima predaje na čuvanje spomenik ideju koju on predstavlja".

Od tada, Spomenik kosovskim junacima postaje centralno mesto u nekadašnjoj srednjevekovnoj prestonici, čiji je osnivač knez Lazar Hrebeljanović.

- Malo je poznato da je na Vidovan 1934. godine, Veliki molitveni sabor proglasio Kruševac svetim istorijskim mestom i više od 3.000 vernika koji su proslavljali praznik u Kruševac obavešteno je da će se u ovaj grad dolaziti na hadžiluk-ispričao nam je Goran Erčević koji je snimio dokumentarac o Spomeniku pod imenom „Zalog nebu“ 2014. godine.

Spomenik kosovskim junacima smatra se i najznačajnijim nacionalnim monumentom u prvoj polovini 20. veka. Visok je šest metara,izveden u neoklasicističkom stilu. Barjaktar srpske vojske sa slomljenim mačem, Boško Jugović je pri vrhu, u kompoziciji gde mu Vila na glavu stavlja lovorov venac. Guslar na severnom pijedastalu je simbol viševekovne epske borbe, a devojka na suprotnoj strani je Srbija koja poziva na oslobođenje. Na spomeniku su i reljefno predstavljeni pričešće vojkse kneza Lazara, ubistvo cara Murata, grb cara Dušana, Nemanjića. Skulpturalni elementi nagrađeni su Zlatnom medaljom Prvog reda na Svetskoj izložbi 1900.godine.

REKONSTRUKCIJA

Spomenik kosovskim junacima, kako su "Novosti" pisale prošlog juna, jedini je deo Trga kosovskih junaka i centra Kruševca koji nije obuhvaćen velikom rekonstrukcijom. Radovi koji bi trebalo da budu završeni do predostojećeg Vidovdana kada će Kruševac i obeležiti 650 godina od osnivanja, podrazumevali su izgradnju novog ostrva oko spomenika, zamenu svih pločica na platoima, nove fontane i pešačke zone, promenu vodovodne i energetske infrastrukture. Za rekonstrukciju je,prema zvaničnim podacima, izdvojeno iz gradskog budžeta 350 miliona dinara.