ISTORIJSKI DODATAK - OD LAŽNE ISTORIJE DO DVOSTRUKIH STANDARDA: Kojim se sve floskulama služila antisrpska politika

ŠTO NAS VIŠE ubeđuju da se manemo prošlosti i okrenemo budućnosti, naša zaokupnjenost istorijom je sve veća. Samo je, međutim, na prvi pogled reč o istoriji, ili samo o istoriji, čak i ovom našem istorijskom dodatku. Sve vreme se zapravo radi i o sadašnjosti i budućnosti, ili pre svega o sadašnjosti i budućnosti. Evo, na primer, današnja tema - jezik.

Arhiva

Govoreći o, sada već dalekoj, 1967. godini i o hrvatskoj Deklaraciji o jeziku, mi govorimo, istovremeno, o sudbini ćiriličnih natpisa u Hrvatskoj, o predlogu tamošnjeg nadležnog ministarstva da se ukine srpski jezik za srpsku decu u Vukovaru, i to ne juče nego danas, verovatno, nažalost, i sutra. I još nešto: i kad je o istoriji ovde reč, nije to ona poznata i, u velikoj meri, lažna istorija, nego njena nova i istinita verzija. A drukčija je i na njoj projektovana sadašnjost - onakva je kakva stvarno jeste, bez nametnutih tumačenja i bilo čijih monopola na istinu.

Dugo vremena su nam, naime, drugi tumačili i našu prošlost i određivali sadašnjost i budućnost. Tako, na primer, govorili su nam ne samo da smo zarobljenici prošlosti, nego i da smo opsednuti svojim porazima, od kosovskog pa nadalje. Htelo se time da nam se izbriše iz svesti sećanje na državu, na srednjovekovnu srpsku državu, iz kojeg je vaskrsla nova srpska država posle vekova robovanja pod Turcima, ali i ponovo, devedesetih godina prošlog veka. Država, naime ne niče iz "slavljenja poraza", nego iz sećanja i svesti o njenim živim korenima. Ta svest živela je u narodnoj poeziji i kulturi, u veri, u jeziku. I, interesantno, svaki od tih segmenata nacionalnog identiteta i svesti o državi i slobodi bio je, a i danas je, na udaru i osporavanju. Narodne epske poezije, u kojoj je sadržan čitav etički kodeks srpskog naroda, skoro da više nema u školskim programima. Pravoslavlje i Srpska pravoslavna crkva, kao vekovni čuvar srpske nacionalne svesti i identiteta, pod neprestanim su i dugovremenim napadima. Srpski jezik i ćirilično pismo, takođe.

METODOLOGIJA I MEHANIZMI tih udara su brojni i razuđeni - od prividno benignih, do agresivnih i nasilnih. Osim odvraćanja od naše navodne opsednutosti prošlošću, na prvom mestu je metod i praksa neprestanog optuživanja. To treba da posluži kao svojevrstan zaklon i alibi za antisrpske ciljeve i namere. Taj zloglasni pojam za okrivljavanje Srba zove se "velikosrpski nacionalizam" i nastao je u bečkoj fabrici srbofobije, a proširio se i na druge nemačke i evropske propagandne centre, dok je preko austromarksista bio zapljusnuo i Kominternu. U Titovoj nomenklaturi najvećih opasnosti po Jugoslaviju bila je to opasnost nad svim opasnostima i krivica veća od svakog zla. Austrougarski strah od navodne prevelike "rascijanske" rasprostranjenosti po Monarhiji prva je artikulisala Marija Terezija i formulisala zadatak da se Srbi teritorijalno "svedu na pravu meru".

I to svođenje Srba na pravu meru traje do dana današnjeg. Proterivani smo i isterivani pod tom famoznom optužbom za velikosrpstvo, koje se svodilo na nepostojeću krivicu postojanja, od koje se nije moglo odbraniti, niti su optuživači imali obavezu da je dokazuju. Nije, na primer, bilo skupa u Titovoj Jugoslaviji, od mesne zajednice do federacije i od Kongresa SK do partijskih ogranaka na kojima se nije besomučno i besprizorno trabunjalo o velikosrpskom nacionalizmu i šovinizmu, uz sve druge sinonime, aluzije i izraze sa sličnim značenjem, kao da je to nekakva opšta molitva i Očenaš za spas bratstva i jedinstva i naše zajednice ravnopravnih naroda i narodnosti od zlih i opakih Srba koji maltene ništa drugo ne rade nego vrebaju priliku da nastave posao srpske buržoazije da sve druge potčine, unitarizuju, centralizuju, etatizuju, denacionalizuju i - opljačkaju. Jugoslavija je i funkcionisala, dok je funkcionisala, upravo na kontroli srpskog faktora, a apriorno i permanentno optuživanje je bio način i mehanizam te kontrole. Srpska rukovodstva, umesto da se tome suprotstave, neprestano su se dokazivala pred Titom i pred drugima u Jugoslaviji, ponižavajući i sebe i narod koji predstavljaju.

NAJVEĆA JERES MEĐU svim tim izmišljenim jeresima i lažnim krivicama, koje su važile samo za nas, ne i za druge u Jugoslaviji, bila je i sama pomisao na jedinstvo srpskog naroda, makar i kulturno i jezičko. "Nama Srbima je zabranjeno da imamo svest o tome da smo jedan narod", reći će ovih dana istoričar Slavenko Terzić. Reč je o onoj svesti koja se danas, uz brojna osporavanja, označava kao "srpski svet". Bilo kakva briga Srbije za položaj i ravnopravnost Srba u Hrvatskoj, BiH, Makedoniji, Crnoj Gori, pa čak i srpskoj pokrajini Kosovu i Metohiji, bila je onemogućavana jednom prilično frekventnom floskulom - da svako treba da počisti u svom dvorištu. Čak se i imenovanjem stvarao privid o podvojenosti unutar srpskog nacionalnog korpusa - Srbi u Srbiji bili su Srbijanci, u Hrvatskoj hrvatski Srbi, u BiH bosanski, pa crnogorski, makedonski, kosovski itd. Srbi.

I na kraju dolazi mehanizam koji se može označiti kao veštačka ili lažna politička simetrija, po kojoj je svaki politički problem bilo gde u Jugoslaviji, uključujući i otvoreni separatizam i šovinizam, morao da ima svoj pandan, ili čak izvor, u srpskom nacionalizmu. To izjednačavanje nejednakog, namerno mešanje uzroka i posledica, kao mehanizam vladanja Jugoslavijom i okrivljavanja Srba, išao je od jednakog doprinosa svih naših naroda i narodnosti NOB-u, preko svih drugih veštačkih simetrija (recimo, ako se smeni rukovodstvo Hrvatske zbog Hrvatskog proleća i otvorenog separatizma 1971, već 1972. smenjuje se i srpsko rukovodstvo zbog izmišljenog razloga - anarholiberalizma), da bi se na kraju izjednačile borba za Jugoslaviju i borba protiv Jugoslavije devedesetih godina i da bi JNA, kao legalna vojska zajedničke države, bila izjednačena sa separatističkim i terorističkim paravojskama, a potom i proglašena za agresorsku i okupatorsku, najpre u Sloveniji, potom u Hrvatskoj i BiH.

Slavenko Terzić

Čitava ta skala, najpre sofisticiranih, a na kraju i ogoljenih, političkih tehnika i metoda primenjena je i u tzv. jezičkom sporu oko srpskohrvatskog književnog jezika, izazvanom separatističkom i nacionalističkom Deklaracijom o hrvatskom jeziku. Podržale su je sve hrvatske naučne i kulturne institucije i niko o tome u Hrvatskoj nije izgovorio ni jednu jedinu kritičku reč dok se nije koji dan kasnije pojavio odgovor nekolicine srpskih pisaca, nazvan Predlog za razmišljanje. Poltronsko srpsko rukovodstvo je taj gest dočekalo na nož, uz drakonske političke kazne "odgovornima", a hrvatskom rukovodstvu je reakcija srpskih pisaca bila dobrodošla za uspostavljanje simetrije između "dva nacionalizma". Kao što i Biblija kaže - Na početku beše reč - ovaj jezički spor se s pravom označava kao početak kraja Jugoslavije, a sve ove opisane antisrpske tehnike koje su do toga dovele, ulivaju se u politiku zapadnih pokrovitelja tog kraja, poznatu i ozloglašenu kao politika dvostrukih standarda.

SMEŠNE LEKSIČKE IZMIŠLjOTINE

VIŠEDECENIJSKO nastojanje hrvatskoh jezikoslovaca da hrvatski jezik što više udalje od srpskog, dalo je tek neznatne rezultate. Razlog leži u tome što jezik ne trpi tu vrstu intervencionizma (narodski rečeno - silovanje jezika), i što su se njihovi napori sveli na često smešne leksičke izmišljotine. Evo jednog primera iz ličnog iskustva. Gledao sam pre izvesnog vremena neki hrvatski film na televiziji sa unukom Jovanom, koja tada još nije bila pošla u školu i terala me je da joj čitam titlove. Taj film je bio titlovan, tj. preveden sa hrvatskog na srpski, ali unuka nije tražila da joj čitam prevod. Toliko o posebnosti hrvatskog jezika. Jovana je u međuvremenu postala đak drugog razreda i već je naučila latinicu. Priču o sudbini ćirilice u Hrvatskoj, međutim, još nisam stigao da joj ispričam. Teško je i odraslom čoveku da shvati toliku mržnju prema svemu srpskom, prema srpskom pismu i jeziku naročito, a kamoli detetu. Neće je, međutim, to saznanje mimoići, potrajaće to.

FOTOGRAFIJE: Stevan Kragujević, Muzej Jugoslavije, Arhiv Jugoslavije, Vikipedija, Muzej Beograda i arhiv "Novosti" i "Borbe"

Preporučujemo

Društvo

0 1

ISTORIJSKI DODATAK - STVARANjE FABRIKE NOVIH JEZIKA: Hrvatska deklaracija u suštini je označila početak kraja Jugoslavije

04. 05. 2022. u 17:14

Društvo

1 6

ISTORIJSKI DODATAK - OTPOR HRVATSKOM ANTISRPSTVU: Odgovor grupe beogradskih književnika na zagrebački dokument o položaju književnog jezika

03. 05. 2022. u 17:14

Društvo

0 1

ISTORIJSKI DODATAK - POSTOJANjE SRBA POTPUNO ZANEMARENO: Partijski vrh Hrvatske je znao da se priprema „Deklaracija“

02. 05. 2022. u 17:14

Društvo

0 4

ISTORIJSKI DODATAK - JEZIKOM PROTIV ZAJEDNIČKE DRŽAVE: Srbija i sukobi lingvista i književnika u Jugoslaviji 1967.

01. 05. 2022. u 17:14

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije