SVIM ŽRTVAMA SU RUKE BILE VEZANE ŽICOM NA LEĐIMA

ZA mnoge kulture širom sveta broj 13 smatra se nesrećnim. To je tačan broj posmrtnih ostataka tela koji su pronađeni u masovnoj grobnici „Mališevo“, na opštinskom području istog imena. U pitanju je još jedna masovna grobnica koja predstavlja oličenje stradanja srpskog stanovništva na Kosovu i Metohiji od pripadnika „Oslobodilačke vojske Kosova“.

Foto: Arhiva

Mesec dana posle otkrivanja masovne grobnice u Volujku, srpska i albanska javnost su obaveštene da su u masovnoj grobnici kod Mališeva predstavnici Unmikove kancelarije za nestale i otete osobe i forenzičari pronašli posmrtne ostatke 13 lica koja su nestala 1998. godine. Većina je imala ruke vezane na leđima, a obdukcija je utvrdila da je smrt kod svih bila nasilna.

Mališevo se nalazi u Metohiji, oko pet kilometara severno od Orahovca. Tokom oružanog sukoba bilo je jedno od najjačih uporišta OVK na Kosovu i Metohiji. U Mališevu je 2005. godine otkrivena masovna grobnica, koja nosi oznaku TBE 05. Masovna grobnica je otkrivena u blizini tamošnjeg Doma zdravlja. Reč je o ljudima, uglavnom srpske nacionalnosti, koje su 1998. godine oteli pripadnici OVK.

SREDSTVA  javnog informisanja su otkrivanje masovnih grobnica u Volujku i Mališevu dovodili u vezu sa odlaskom Ramuša Haradinaja na suđenje u Hag, jer se u prvom trenutku smatralo da su masovne grobnice pronađene u njegovoj zoni odgovornosti. Kasnije se ispostavilo da je za zločin u Retimlju i Opteruši bila odgovorna OVK brigada koja je pripadala Operativnoj zoni „Paštrik“, pa ovi zločini nisu obuhvaćeni optužnicom koja je podignuta protiv Ramuša Hradinaja. Po pronalasku grobnice, Gvozden Gagić, ekspert Komisije za nestala lica Republike Srbije, opisao je novinarima mesto gde je pronađena: „Nalazi se u nekoj vrsti kamenoloma, odnosno kamenitog tla na obronku jednog brdašceta. Sama lokacija je prečnika oko 100 metara i na toj lokaciji je pronađeno četiri tela zasada. Ta tela se još uvek nalaze na mestu gde su pronađena. Biće od strane stručnih timova Unmika izvađena i nastaviće se dalje istraživanje tog lokaliteta. Očekuje se da 10-15 tela bude nađeno na toj lokaciji“. Albanski mediji na Kosovu i Metohiji opširnije su izveštavali o ovoj masovnoj grobnici, za razliku od masovne grobnice koja je pronađena mesec dana ranije u selu Volujak.

Javnost je putem sredstava javnog informisanja saznala da su neka tela u grobnici ostala sačuvana. Posmrtni ostaci žrtava pronađeni su „izukrštani, u neredu i jedan preko drugog“. Većina tela je imala jednu karakteristiku – vezane ruke. Posmrtne ostatke žrtava ekshumirao je Unmikov  tim forenzičara u periodu od 10. do 18. maja 2005. godine. Ekshumacije su urađene uz prisustvo predstavnika Komisije Saveta ministara Srbije i Crne Gore za nestala lica. Obdukcija žrtava je obavljena u Međunarodnom patološkom centru u Orahovcu, a DNK analize radila je laboratorija Međunarodne komisije za nestala lica u Tuzli. Sudsko-medicinska ekspertiza utvrdila je da su sve žrtve ubijene iz vatrenog oružja i mehaničkim predmetima. Pored posmrtnih ostataka, u masovnoj grobnici je pronađena i jedna lična karta, delovi odeće i lični predmeti žrtava. Nakon DNK identifikacije većina posmrtnih ostataka je porodicama predata na administrativnom prelazu Merdare.

JEDAN  od onih čiji su posmrtni ostaci pronađeni u masovnoj grobnici u Mališevu bio je i Stamen Genov. Genov je bio po nacionalnosti Bugarin. Pripadnik sanitetske službe Vojske Jugoslavije. Raspoređen u ambulantu u Đakovici. Krenuo je 29. juna 1998. godine autobusom iz Đakovice za Beograd. Bio je u civilnoj odeći, ali je u torbici nosio pištolj. Prema informacijama, krenuo je u Beograd na polaganje prijemnog ispita za upis na Medicinski fakultet.

SLUČAJEM Stamena Genova bavio se Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju u Hagu u predmetu „Fatmir Ljimaj i drugi". Sud je utvrdio da je bio surovo zlostavljan nakon otmice, ali i kasnije tokom zatočeništva u Lapušniku od nepoznatih pripadnika OVK. Sud je zaključio da je Genov bio podvrgnut ekstremnom nasilju zbog toga što je bio pripadnik Vojske Jugoslavije. Prvostepeno sudsko veće je utvrdilo da je tužilaštvo u njegovom slučaju dokazalo elemente krivičnog dela mučenje i okrutno postupanje. Utvrdilo je da se Stamen Genov nalazio u Lapušniku u periodu od 29. juna, pa do najkasnije 25. ili 26. jula 1998. godine. Sudsko veće je utvrdilo da je Stamen Genov bio podvrgnut ekstremnom stepenu nasilja i divljačkom zlostavljanju. Kako tada posmrtni ostaci Stamena Genova još nisu bili pronađeni, prvostepeno sudsko veće je utvrdilo da nema dokaza da je on ubijen odnosno nije moglo da o okolnostima njegove smrti donese zaključak. Tada nije bilo forenzičkih dokaza da je ubijen, ali je danas to činjenica.

Za ubistvo civila srpske nacionalnosti čiji su posmrtni ostaci pronađeni u masovnim grobnicama u Volujku i Mališevu još niko nije kažnjen. Neka lica su procesuirana za događaje koji su se dogodili u julu 1998. godine, ali niko nije kažnjen za krivično delo teško ubistvo. U Republici Srbiji, na osnovu pravosnažne presude Okružnog suda u Požarevcu K. br. 58/99 i presude K. br. 45/2000, pripadnici OVK - Kabaši Safet, Kabaši Sedat i Mazreku Kaplan - oglašeni su krivim i kažnjeni za događaje koji su se desili u orahovačkim selima od 17. do 21. jula 1998. godine. Oni su osuđeni na višegodišnje kazne zatvora zbog krivičnog dela terorizma i udruživanja radi neprijateljske delatnosti. n

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije