OTKRIĆE MASOVNE GROBNICE SRPSKIH CIVILA "VOLUJAK"

SPORAZUM o mirnom rešenju sukoba na Kosovu i Metohiji koji je potpisan 13. oktobra 1998. godine između Slobodana Miloševića, predsednika tadašnje SRJ, kao i Ričarda Holbruka, specijalnog američkog izaslanika, doveo je do odlaganja ekshumacija posmrtnih ostataka žrtava zločina izvršenog jula 1998. godine.

Foto: Arhiva

Prema tom sporazumu, trebalo je da se sa Kosova i Metohije povuku sve dodatne snage Vojske Jugoslavije i Ministarstva unutrašnjih poslova Republike Srbije koje su angažovane u borbi protiv pripadnika OVK. Povlačenje snaga SRJ dovelo je do ponovnog zauzimanja položaja pripadnika OVK. Samim tim nije bilo sigurno da se izađe na teren i izvrši ekshumacija žrtava sahranjenih u masovnim grobnicama širom Kosova i Metohije. Usledilo je NATO bombardovanje SRJ i žestok sukob sa albanskim paravojnim formacijama na terenu. Nakon potpisivanja Vojno – tehničkog sporazuma u Kumanovu i usvajanja Rezolucije 1244 u Savetu bezbednosti Organizacije Ujedinjenih nacija, posle više od osam decenija života unutar jugoslovenske države, teritorija Kosova i Metohije je defacto izuzeta iz sastava Republike Srbije i SRJ. Time su masovne grobnice na Kosovu i Metohiji ostale van domašaja vlasti SRJ i mogućnost da organi SRJ predvode ekshumacije i obdukcije žrtava.

Početkom oktobra 1998. godine, nedaleko od rudnika boksita „Volujak“, pronađena su četiri posmrtna ostatka. U blizini su pronađeni rovovi i bunker koje su koristili pripadnici OVK. Nije se znao identitet žrtava, pa su ti posmrtni ostaci prebačeni u prištinsku mrtvačnicu. Po dolasku KFOR-a na Kosovo i Metohiju, zakopani su na prištinskom groblju Dragodan, a kasnije su ponovo ekshumirani, identifikovani DNK analizom i predati porodicama. U pitanju su posmrtni ostaci za 2 pripadnika romske nacionalnosti, jednog pripadnika aškalijske i jednog pripadnika srpske nacionalnosti. Ova lokacija je poznata kao „Volujak 1“.

MEĐUTIM, značajnija je grobnica koja je poznata pod nazivom „Volujak 2“, jer se radilo o velikom broju žrtava, ali i o većim posledicama koje je proizveo zločin. Ona je pronađena u ataru selu Volujak kod Kline. U toj jami su pronađeni i identifikovani DNK analizom posmrtni ostaci za 26 lica srpske nacionalnosti i 3 lica albanske. Zloglasna grobnica „Volujak“ predstavlja oličenje monstruoznog stradanja srpskog stanovništva na Kosovu i Metohiji od albanskih paravojnih formacija.
Albanski mediji na Kosovu i Metohiji nisu poklonili mnogo pažnje informaciji koja je 18. aprila 2005. godine obznanjena – pronalazak masovne grobnice srpskih civila u pećini Volujak. Uglavnom žrtava iz orahovačkog kraja koje su jula 1998. godine pripadnici OVK oteli, mučili, ubili i bacili u jamu. U Unmikovim  dokumentima ova jama nosi oznaku FKT20. Posmrtni ostaci žrtava su ekshumirani i preneti u međunarodni patološki centar za obdukciju kod Orahovca, a DNK analize urađene su u Tuzli. Neki posmrtni ostaci žrtava su ranije ekshumirani iz masovne grobnice i sahranjeni na gradskom groblju u Peći.

Na lokaciji gde su pronađeni posmrtni ostaci nastradalih, nalaze se jame i pećine nekadašnjeg rudnika Volujak. Posmrtni ostaci su pronađeni na samom ulasku u pećinu koja se nalazi pod velikim kamenim masivom. Pećina je duboka između 20 i 30 metara, a dugačka oko kilometar. O samoj lokaciji postoji verodostojan zapis Ministarstva unutrašnjih poslova Republike Srbije: „Pećina je ... dužine oko 700 metara sa ulaznim otvorom oko 20 metara, koja se kaskadno spušta ka kraju i konusno sužava sa mestimičnim proširenjima. Dnom pećine teče potok koji je napravio pet prirodnih bunara, prečnika oko 5 metara, iz kojih se voda preliva iz jednog u drugi i nemoguće ih je preći bez dodatne opreme ... Ulazni deo pećine prekriven je većim slojem rastresite zemlje koji se tu našao neprirodno i verovatno sa ciljem da se prikriju tela, jer je ostala struktura pećine, sem tog ulaznog dela, kamenita. U samoj pećini pronađene su dve olupine od motornih vozila, više automobilskih guma i drugog otpada, kao i veća količina kostiju životinjskog porekla“. Kako bi se sakrio zločin, pripadnici OVK su preko posmrtnih ostataka žrtava bacali smeće, stare automobile, kosti uginule stoke, šut i druge otpatke.

SUDSKO-medicinskom ekspertizom je utvrđeno da je smrt kod svih žrtava bila nasilna odnosno da su ubijeni projektilima ispaljenih iz vatrenog oružja, a jedan broj i zbog dejstva mehaničkih predmeta. A sama jama nalazila se u blizini sela Dragobilje, gde je bio Glavni štab OVK. Predstavnici Misije OEBS na Kosovu i Metohiji, ali i razne diplomatske misije često su odlazili u Dragobilje radi raznih pregovora sa pripadnicima OVK.

Otmica i ubistvo meštana sela Retimlja i Opteruše predstavlja jedan od najtežih zločina pripadnika OVK izvršenih na Kosovu i Metohiji. Pronađena zloglasna masovna grobnica u Volujku je poput onih koje je ustaški pokret masovno proizvodio u Drugom svetskom ratu tokom postojanja Nezavisne države Hrvatske, a u kojima se izgubio trag mnogim pripadnicima srpskog, jevrejskog i romskog naroda. Iz volujačke grobnice ekshumirani su posmrtni ostaci žrtava, a forenzika je utvrdila da su žrtve ubijene iz vatrenog ili mehaničkog oružja odnosno da je smrt bila nasilna. Zahvaljujući sticaju srećnih okolnosti, danas imamo i brojne svedoke nesrećnih julskih događaja. Preostaje nam da vidimo da li će za Specijalizovana sudska veća u Hagu biti dovoljni svedoci, posmrtni ostaci pronađeni u kaljuzi i glibu Volujka, forenzički i drugi dokazi kako bi porodice žrtava dobile pravdu, satisfakciju i obeštećenje na koja čekaju više od dve decenije. Satisfakcija porodica žrtava i pravda biće ostvareni onda kada dođe do primerenog kažnjavanja izvršilaca, ali i vrha OVK. Nema zadovoljenja bez rasvetljavanja otimanja, ubistva i raseljavanja srpskog stanovništva opštine Orahovac i okolnih sela.n

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije