U NAPADU NA ORAHOVAC KIDNAPOVANO STO SRBA

OPŠTINA Orahovac i okolna sela napadnuti su 17. jula 1998. godine od pripadnika OVK. Tokom napada, ovaj metohijski deo bio je opkoljen i pod neprekidnom vatrom. Iza ove ofanzive krila se namera OVK da uspostavi potpunu kontrolu nad Kosovom i Metohijom i proterivanja srpskog stanovništva sa tog područja. Prilikom napada oteto je oko 100 građana srpske i romske nacionalnosti. Ubrzo je oslobođeno oko 60 otetih, dok se sudbina za oko 40 građana dugo nije znala. Žrtve su pripadale grupi ljudi koje je OVK otela uglavnom u periodu od 17. do 19. jula 1998. godine, kada je kontrolisala Orahovac. Oteta i nestala lica za vreme napada OVK na Orahovac pronađena su u dve masovne grobnice – „Mališevo“ i „Volujak“.

Foto: Arhiva

Napad OVK na Orahovac pokrenut je 17. jula 1998. godine sa ciljem da se osvoji grad i stvori „slobodna teritorija“ na Kosovu i Metohiji. To je prvi veliki, organizovan napad OVK i prva borba OVK i snaga SRJ u gradskoj sredini. U napadu je OVK ovladala najvećim delom grada, osim dela u kome je srpsko stanovništvo bilo grupisano. U napadu je OVK zauzela Dom zdravlja, poštu i druge javne zgrade u opštini. Tokom napada, pripadnici OVK sprovodili su organizovano nasilje i teror nad pripadnicima srpske nacionalnosti. Interesantno je da se posle završetka NATO bombardovanja SRJ i povlačenja snaga SRJ iz pokrajine ova matrica nasilja i terora nad pripadnicima srpske zajednice u Orahovcu preslikala na celoj teritoriji pokrajine.

TOKOM  napada, pripadnici OVK su sprovodili teror nad pripadnicima srpske nacionalnosti. Prvo su oteli 11. jula 1998. godine Jugoslava Kostića iz sela Retimlje na njegovom radnom mestu. Tokom ofanzive, OVK je 17/18. jula napala i orahovačka sela Retimlje i Opteruša i tom prilikom su oteti gotovo svi muškarci srpske nacionalnosti ovih sela, kojima se nakon toga izgubio svaki trag. Retimlje i Opteruša su posle napada etnički očišćena, odnosno srpsko stanovništvo je proterano. U ovim selima nije bilo snaga SRJ, pa je stanovništvo, bezuspešno, pokušalo samo da se odbrani od oružanog napada.

NAPAD pripadnika OVK na Orahovac i okolna orahovačka sela proizveo je veliko stradanje srpskog i albanskog civilnog stanovništva. U samom gradu su vođene teške borbe, a u njima je učestvovalo i srpsko i albansko civilno stanovništvo. O ciljevima ofanzive OVK na Orahovac i okolna orahovačka sela novinar Živojin Rakočević je naveo: „OVK je od Orahovca probala da napravi ratnu prestonicu i da definitivno uništi elementarne forme suživota. Osnovna poruka tog i ostalih zločina je bila: posle ovoga nećete više živeti zajedno! Za takav zločin bili su potrebni nevini civili, deca, starci i žene, bila je potrebna svirepost koja se ne pamti i pomera granice zločina posle kojih više ništa nije isto“. Napad na Orahovac je dokaz da je Oslobodilačka vojska Kosova, u koju se regrutovalo albansko stanovništvo, imala dobru vojnu organizaciju, velika materijalna sredstva i odgovornu komandu, što je ovoj paravojnoj formaciji omogućavalo da izvodi kontinuirane i usklađene vojne akcije i da osvaja i kontroliše delove teritorije Kosova i Metohije. Pokazalo se da je posle svakog napada pripadnika OVK na srpsko stanovništvo ostajala samo pustoš na srpskim ognjištima, pa je to dokaz da je jedan od njihovih ciljeva bio i proterivanje stanovništva koje nije albansko sa područja Kosova i Metohije. Ostvarivanje ciljeva omogućila je sama organizacija OVK. Delovanje formacija OVK bilo je organizovano po operativnim zonama, na određenim geografskim područjima. Svaka operativna zona OVK imala je svoju vojnu i drugu strukturu.

NAJVIŠI politički i (para)vojni predstavnici OVK, Hašim Tači, Jakup Krasnići, Kadri Veselji i Redžep Seljimi, smatraju da je OVK bila „narodna“ gerilska vojska, sastavljena od više grupa, nad kojima oni nisu imali efektivnu kontrolu. Međutim, u javnoj redigovanoj verziji optužnice tvrdi se da je od najkasnije marta 1998. godine, pa do najkasnije septembra 1999. godine „OVK predstavljala organizovanu naoružanu grupu sa dovoljno uređenom strukturom da bi imala kontrolu nad teritorijom, planirala i izvodila sinhronizovane oružane napade i druge ofanzivne i defanzivne vojne operacije. OVK je imala Glavni štab, bila je podeljena na operativne (pod)zone i izdavala je politička saopštenja i proglase, u kojima je formulisala političke principe“. Optužnica tereti deo lidera OVK da su zajedno sa drugim učesnicima udruženog zločinačkog poduhvata imali zajednički cilj: ostvarivanje i sprovođenje kontrole nad celom teritorijom Kosova i Metohije, između ostalog, vršenjem nasilja nad onima koje su smatrali svojim protivnicima i njihovim nezakonitim zastrašivanjem, zlostavljanjem i uklanjanjem. Napad na Orahovac je pokazao da su pripadnici OVK odmah zauzeli sve državne ustanove i objekte, kao i da su stavili veći deo opštine Orahovac pod svoju kontrolu. Isto se desilo posle završetka rata, kada su pripadnici OVK preuzeli sve javne i državne ustanove, kao i preduzeća na Kosovu i Metohiji.
OPTUŽNICA ih tereti da su zauzimali najviše položaje u OVK, pa su defacto imali ovlašćenja da sprovode efektivnu kontrolu nad drugim pripadnicima OVK koji su izvršili krivična dela navedena u optužnici. Optužnica ih tereti da su kao pretpostavljeni i najviši rukovodioci OVK znali ili imali osnova da znaju, da se pripadnici OVK pod njihovom efektivnom kontrolom spremaju da izvrše krivična dela, ili da su ih izvršili. Hašim Tači, Kadri Veselji, Jakup Krasnići i Redžep Seljimi nisu preduzeli neophodne i razumne mere da pripadnike OVK koji su bili pod njihovom efektivnom kontrolom spreče da izvrše krivična dela za koje se terete u optužnici ili nisu kaznili izvršioce krivičnih dela. 

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije