Zajedničko jedino ime

IAKO su srpsko i bošnjačko Sarajevo veoma blizu, udaljenost ova dva grada u mentalitetu, glavama ljudi, svakodnevnom životu i kulturi može da se meri velikim brojem kilometara. Za Istočno Sarajevo se može reći da je najzapadnije predgrađe Beograda, dok Sarajevo u Federaciji BiH, svakim danom izgradnjom velikog broja džamija postaje sve više muslimanski grad.
Istočno Sarajevo je grad koji je nastao na livadi, zbog, kako neki kažu, najizraženije srpske osobine - inata. Proterani, ali i oni Srbi koji nisu želeli da žive u manjini pod bošnjačkom vlašću, odlučili su da u nekadašnjem prigradskom delu naprave novi srpski grad. Ime Srpsko Sarajevo nosio je do 2003. godine, kada je Ustavni sud naložio da se ime promeni, kako se ne bi vređala ostala dva konstitutivna naroda.
Iako je ideja izgradnje novog grada ličila na nemoguću misiju, uz pomoć građevinskog materijala iz Srbije počela je izgradnja. Za 12 godina od kraja rata, u ovom gradu je izgrađeno čak 6.000 stanova.
Republika Srpska, često opterećena sankcijama i pritiscima, odvaja dosta novca za ovaj grad, koji svake godine dobije neku novu asfaltiranu i osvetljenu ulicu. Polako se razvija i privreda. Pre pet godina otvoren je prvi hipermarket "Tom", a nedavno je otvoren i Svetski poslovni centar kompanije "Aleksandrija" koji će zaposliti 400 ljudi. Slovenački trgovinski lanac "Tuš" najavio je za sledeću godinu otvaranje svog hipermarketa.
Čak je i gradska kafana preuređena i u njoj otvoren restoran "Madera". Vlasnik i nekadašnji golman "Željezničara" Dragan Škrba kaže za "Novosti" da je ideja bila da se napravi veza sa Beogradom, a pošto se fudbalski radnici u glavnom gradu Srbije uglavnom okupljaju u "Maderi", njegova je želja da tako bude i u Istočnom Sarajevu.
U kafićima se gledaju mečevi Novake, Ane i Jelene, a "grobari" i "delije" se prepucavaju posle svakog derbija. Građane više brine saobraćajni kolaps na beogradskim mostovima nego gužve na zapadnom prilazu Sarajevu u Federaciji BiH. Ko ne zna gde je, pre bi zaključio da je u Srbiji, nego u Bosni.
Odmah s druge strane brdašca Vraca je urbani deo starog ili federalnog Sarajeva. Srbi ga zovu "bliskoistočno Sarajevo", zato što je blizu Istočnog Sarajeva, ali i zbog pedesetak džamija koje su posle rata izgrađene.
Za razliku od Istočnog, federalno Sarajevo je stari, urbani i dobro organizovani grad. Autobuski, tramvajski i trolejbuski saobraćaj su besprekorni i evropski skupi. Jedna vožnja košta 80 evrocenti. Ulice su čiste, ali pretrpane automobilima. Kao glavni grad, osim što je administrativni centar, on je i središte kulture i ekonomije.
Iako je još zadržalo svoj nekada prepoznatljivi šmek i gostoprimstvo, Sarajevo sve više postaje muslimanski grad, a njegovi žitelji sve manje liče na one Bosance kakve stariji pamte iz SFRJ. Dovoljno je reći da je više od 400 ulica promenilo nazive. Uglavnom je reč o preimenovanju sa srpskih u muslimanska imena. Ulice su ispisane na zelenim tablama, a skoro da je postalo uobičajeno da se ljudi međusobno pozdravljaju islamskim pozdravima "selam alejkum", "merhaba" i "Alah imanet".
O nekim posebnim odnosima građana iz jednog i drugog grada teško je govoriti. Netrpeljivosti nema, jer su sredine etnički čiste. Možda na utakmicama fudbalskih klubova dođe do sitnih provokacija. Federalci pitaju komšije iz Srpske gde im je tramvaj, dok ovi drugi uzvraćaju transparentom: "Da je Valter znao kakvi ste miševi, ne bi vas branio".
Jedina veza dva grada je oko pet hiljada zaposlenih Srba, koji svakog jutra odlaze u državne institucije na posao. Da nije dobro plaćenih činovničkih poslova, ni oni ne bi imali nikakve veze sa "bosanskim šeherom". Jednostavno, to je Bosna!

REČENO, URAĐENO

KOLIKO je inata u sarajevskim Srbima najbolje govori i novoizgrađena crkva u Miljevićima. Kada je u Dejtonu Bošnjacima predat urbani deo Sarajeva koji je bio pod kontrolom Srba, u novom gradu je rešeno da se napravi pravoslavni hram, koji će biti replika stare crkve na Baščaršiji. Rečeno, urađeno!

STANOVNIŠTVO

ISTOČNO Sarajevo ima oko 90.000 stanovnika i čine ga opštine Istočni Stari grad, Istočna Ilidža, Istočno Novo Sarajevo, Pale, Sokolac i Trnovo. "Staro" Sarajevo ima oko 300.000 stanovnika na 142 kvadratna kilometra. Ima četiri opštine: Centar, Stari grad, Novo Sarajevo i Novi grad.