ČOVEK KOJI JE PAŠIĆU REKAO NE: U LJiškom kraju malo se zna o Alimpiju Vasiljeviću, jednom od najobrazovanijih Srba 19. veka

BIO je jedan od najobrazovanijih Srba svoga doba, profesor ruskog jezika, filozofije i logike, te rektor Velike škole u Beogradu, više puta ministar prosvete i crkvenih dela, napisao prvi udžbenik psihologije.

U Ljigu tek odnedavno jedna ulica nosi njegovo ime, Foto B. Puzović

Ostalo je zabeleženo i da je, kao ministar prosvete, iz političkih razloga, odbio da potvrdi izbor Nikole Pašića za profesora geodezije na Tehničkom fakultetu Velike škole i da je bio jedan od najistaknutijih rusofila među tadašnjim srpskim političarima. Interesantno je da u vreme kada je bio ministar prosvete selo u kome je rođen nije dobilo školu, a nema je ni - danas.

Ovo je "lična karta" Alimpija Vasiljevića, rođenog 1831. godine u selu Veliševci kod Ljiga, o kome se u kačerskom kraju donedavno veoma malo znalo. Školovanje koje je započeo 1842. godine u manastiru Bogovađa, prekinuo je zbog Katanske bune, a potom treći razred nastavio pri crkvi u Cvetanovcima kod Ljiga. Bio je pisar načelnika Kolubarskog sreza, pohađao Beogradsku gimnaziju, iz koje se, zbog sukoba sa profesorom nemačkog jezika, ispisao posle trećeg razreda. Prešao je u Bogosloviju, iz koje je upućen u Duhovnu akademiju u Kijevu gde je stekao titulu magistra. Po povratku u Srbiju, bio je pisar Požarevačkog okruga, te profesor Šabačke polugimnazije.

- Učestvujem u pisanju monografije Ljiga, istražujem školovanje i znamenite ličnosti ovog kraja, u kojoj će značajno mesto zauzeti i Alimpije Vasiljević - kaže sociološkinja Mira Kojić, bibliotekarka u penziji.

Alimpije Vasiljević bio veliki rusofil, Foto Gradska biblioteka Ljig

- Kao izvor, koristila sam njegovo delo "Moje uspomene", koje je više od autobiografije. Bio je čovek nauke i politike. Da nije bio toliko posvećen političkom životu u Srbiji, verovatno bi mnogo više postigao u naučnom radu. Čak četiri puta bio je imenovan za ministra prosvete u nestabilnim vladama, što je veoma otežavalo da se posveti nauci. Alimpije je, kao ministar prosvete, ne trepnuvši odbio da potvrdi izbor budućeg predsednika Vlade Srbije Nikole Pašića za profesora geodezije na Tehničkom fakultetu u Beogradu, jer se s njim nije slagao u političkim stavovima.

Bio je u Glavnom odboru Liberalne stranke. Tokom srpsko-turskih ratova kao predstavnik Vlade u Vrhovnoj komandi bio je u pratnji kneza Milana Obrenovića, sa kojim je tokom njegove vladavine bio u dobrim odnosima, a bio je i ministar za oslobođene krajeve.

Penzionisan je 1898. godine. Uz to, bio je član Društva srpske slovesnosti, Srpskog učenog društva. Od 1892. godine izabran je za počasnog člana Srpske kraljevske akademije, a za redovnog nije biran iz političkih razloga. Počasni član Matice srpske postao je 1868. godine.

- Iako je bio ruski đak i jedan od najvećih rusofila među srpskim političarima toga doba, čak i poslanik kod ruskog cara, kao teoretičar je bio pod uticajem zapadnih ideja - ističe Mira Kojić.

Mira Kojić, Foto Privatna arhiva

- Tokom školovanja, došao je pod uticaj hegelovske desnice, ali je ubrzo postao jedan od glavnih pristalica pozitivizma. Napisao je nekoliko knjiga i četrdesetak članaka iz filozofije, istorije, psihologije i pedagogije. Bio jedan od vodećih ideologa liberalno-nacionalnog pokreta. U Ljigu je gotovo nepoznato da je tako znamenit čovek potekao iz ovog kraja. Posle Alimpijeve smrti, porodica je prodala njegove rukopise, jer su bili siromašni. U Veliševcima nema nikoga od njegove familije. U Ljigu odnedavno ulica koja vodi ka njegovom rodnom selu nosi ime Alimpija Vasiljevića.

UNUK KNEZA VASILjA

ALIMPIJE Vasiljević bio je unuk gospodara Vasilja Pavlovića, kneza u valjevskoj nahiji u vreme Karađorđa i prve vlade kneza Miloša. Bio je oženjen ćerkom istaknutog liberalnog političara i državnika Jovana Avakumovića, imali su pet kćeri i sina. Alimpije je preminuo februara 1911. godine u Beogradu, gde je i sahranjen.

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije