URBANI VRTOVI SVE POPULARNIJI: Sjajan korak ka razvoju održivosti gradova

URBANI zeleni vrtovi su oaze zelenila u urbanim (gradskim) sredinama. Tu spadaju parkovi i manje zelene površine, zelenilo oko puteva, drvoredi, gradske šume, ali i zelenilo na zgradama i privatne bašte i dvorišta.

Foto: Shutterstock

Broj ljudi na planeti svakodnevno raste, a projekcije kažu da će nas do 2050. biti 9,9 milijardi. Samim tim javlja se rastuća potreba za hranom. Kako bi se zadovoljili apetiti sve veće populacije, neophodno je da se uposle svi raspoloživi resursi. Stanovnike gradova trebalo bi podsticati da i samostalno uzgajaju hranu, osim što se oslanjaju na povrće i voće koje do njihovih lokalnih pijaca dolazi iz seoskih bašti i voćnjaka.

Mali gradski vrtovi čuvaju biodiverzitet

Poslednjih godina, brojni gradovi širom sveta ulažu izuzetne napore da ozelene što više površina. Uticaj takvih promena je već izmeren – poznato je da drveće pomaže u borbi sa posledicama klimatskih promena jer tokom letnjih žega drveće hladi ulice, a tokom obilnih kiša zadržava vodu i sprečava naglo zagušenje odvoda i poplave. Zbog velikih površina, prekrivenih asfaltom i betonom, koje upijaju više toplote, gradovi su mnogo topliji od sela.

Međutim, prema rezultatima istraživanjima, tamo gde su kraj trotoara postojale guste krošnje, temperatura je bila čak i po 4 do 7 stepeni Celzijusa niža u odnosu na ulice bez drveća. 

JP "Gradsko stambeno"

Vrtovi su mesta društvenih okupljanja. Oni obezbeđuju kvalitetan prostor za širok spektar društvenih aktivnosti. Zelene površine u urbanim sredinama mogu čak uticati i na raspoloženje, jer daju kontrast sumornim pogledima grada.

Istraživanja pokazuju da ljudi koji žive blizu zelenih površina imaju bolje odnose sa komšijama, kao i češće posetioce u domaćinstvima. Goste privlači zelenilo.

Ne treba zanemariti činjenicu da će građani, ukoliko budu više uređivali svoj komšiluk, biti jače povezani sa zajednicom.

Foto: Printskrin

Baštenske zajednice kao vid urbane poljoprivrede

Zeleni zidovi na beogradskim tržnim centrima, londonski javni voćnjaci u kojima možete da berete jabuke, dvorište vašeg komšije u kom ste kao dete brali šljive, vaša terasa sa saksijama začinskog bilja - sve su ovo vidovi urbane poljoprivrede. Pored uzgajanja hrane, urbana poljoprivreda obuhvata i stočarstvo, akvakulturu, šumarstvo, pčelarstvo i vrtlarstvo.

Uprkos tome što možda u gradu nema plodnih oranica, i te kako postoje adekvatni prostori za bavljenje poljoprivredom. To može da bude krov solitera ili zapušteno zemljište u vašem kraju zaraslo ambrozijom, čijom prenamenom u baštu bi bili zadovoljni i ljudi koji vode bitku sa alergijom.

Foto: Printskrin

Zelene fasade eko-pluća grada

Poslednjih godina, zelene fasade su hit u svetu, a i kod nas postaju sve popularnije. Svesni da su ljudima za kvalitetan život neophodni parkovi kojih je u urbanim prostorima sve manje, stručnjaci su odlučili da žiteljima modernih gradova ponude ekološko rešenje. 

Priroda stiže u grad sa ovim rešenjem koje nudi više mogućnosti, da se cela fasada pokrije zelenilom ili samo njeni delovi. Biljke, najčešće puzavice, posađene su u podnožju zgrade. Mogu da budu posađene u saksije, ali reč je o skupljem rešenju koje zahteva više održavanja. U zavisnosti od izabranih biljaka i klimatskih uslova, biće potrebno nekoliko sezona da fasada dobije konačni oblik, ali promenljivost je upravo kvalitet ovih zgrada jer one stalno izgledaju drugačije.

Foto: Z. Gligorijević

Vegetacija pomaže i u borbi protiv vremenskih nepogoda, štiteći fasadu od kiše i sunca, dok lišće umanjuje brzinu vetra. Biljke isparavanjem hlade zgradu, i ne samo da biljke na fasadama menjaju izgled gradova, već postaju i njegova pluća. Smanjuje se količina ugljen-dioksida, a mikroskopima je utvrđeno da lišće zadržava sitne čestice prašine koje inače udišemo, pa tako ove fasade doprinose javnom zdravlju.

Popularnost urbanih vrtova u Beogradu raste

Prema istraživanjima Šumarskog fakulteta, procenjuje da se na teritoriji grada Beograda bar 100 hektara, najčešće gradskog građevinskog zemljišta, koristi za neformalne baštenske zajednice.

2019. godine Beograd je prvi put u istoriji dobio urbanistički plan kojim se definišu zelene površine na teritoriji grada. Osnovni cilj je da se planirani sistem zelenih površina unapredi u zelenu infrastrukturu Grada Beograda integracijom s drugim prirodi bliskim prostorima.

 - Planom je predviđeno postavljanje krovnih vrtova, ozelenjavanje fasada, izgradnja urbanih džepova sa zelenilom, što nam omogućava da na savremen način čuvamo prirodu i prirodne procese - rekao je Goran Vesić, tada zamenik gradonačelnika Beograda.

 - Plan koji je usvojila Skupština grada Beograda podrazumeva da do 2025. godine oko 25 odsto teritorije grada bude pokriveno zelenim površinama. Da li ćemo u tome uspeti, videćemo, ali na nama je da se trudimo, a već ove jeseni pripremamo nekoliko aktivnosti u koje ćemo uključiti građane Beograda - rekao je on.

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije