Kultura

BIO JE TO TRIJUMF NAŠE UMETNOSTI: Pre devet decenija u Galeriji Matice srpske priređena je prva izložba umetničkih dela (FOTO)

J. SIMIĆ

12. 07. 2023. u 12:30

GODINU u kojoj nizom izložbi obeležava 175 godina od svoga osnivanja, Galerija Matice srpske u Novom Sadu diči se i jubilejom devet decenija otkako je prvi put otvorila vrata poštovaocima likovne umetnosti i pokaže bogatu kolekciju umetničkih dela srpskih majstora slikarstava. Stoga je 1933. godina zlatnim slovima upisana u istorijat ove galerije.

БИО ЈЕ ТО ТРИЈУМФ НАШЕ УМЕТНОСТИ: Пре девет деценија у Галерији Матице српске приређена је прва изложба уметничких дела (ФОТО)

Na prvoj izložbi 1933. godine i slika Paje Jovanovića "Kralj Aleksandar Karađorđević", Foto GMS

Predlog o osnivanju Srpske narodne zbirke (Muzeuma) dao je tadašnji Matičin sekretar Teodor Pavlović. Jezgro buduće umetničke kolekcije nekadašnjeg Muzeja, a danas Galerije Matice srpske, čini kolekcija porodičnih portreta koju je veliki srpski dobrotvor i prvi doživotni predsednik Matice srpske Sava Tekelija sa celokupnom svojom imovinom 1840. godine zaveštao Matici srpskoj. Galerija je snovana 14. oktobra 1847. godine pod okriljem ove najstarije kulturne i obrazovne institucije kod Srba.

Čuven Portret Save Tekelije iz 1861. godine, Foto GMS

Od tog datuma, na prvu javnu izložbu čekalo se 86 godina, što ne čudi jer u tom burnom političkom periodu Matica srpska preživela je brojna iskušenja, a 1864. sa svim svojim književnim i umetničkim blagom, brodom je preseljena na bezbednije mesto u Novi Sad, tadašnju Srpsku Atinu.

Inicijativa o osnivanju Matičinog muzeja u zgradi Matice srpske u Novom Sadu, vagana je desetak godina, da bi konačna odluka bila ustanovljena 30. marta 1933. godine. Franja Malin, (1884-1958), gimnazijski profesor, bibliotekar i budući upravnik Muzeja Matice srpske u Novom Sadu, isticao je da će nova ustanova u Matičinom okrilju "dokazati aktivnost i vitalnost Matice srpske, vršiti korisnu ulogu u životu našeg naroda, definisati muzejsku delatnost i Matici osigurati stalnu pripomoć grada, banovine i države".

Jedinstvena kolekcija

TOKOM 175 godina Galerija (nekadašnji muzej) izrasla je u jedinstvenu nacionalnu muzejsku ustanovu čiji umetnički fond (7.000 dela) sa bogatom zbirkom srpske umetnosti od XVI do XXI veka prikazuje nastanak, razvoj i dostignuća srpske umetnosti i ukazuje na položaj i mesto srpske kulture i umetnosti u evropskom kontekstu. Trećinu današnje kolekcije čine pokloni i zaveštanja, zahvaljujući kojima je GMS do danas formirala 58 poklon-zbirki koje nose imena svojih darodavaca.

GMS

Iste godine 9. jula, formiranje stalne postavke i pokretanje izložbene aktivnosti bili su slikovit dokaz trijumfa srpske umetnosti i kulture. Osnovu prve postavke činila je izložba "Srpska umetnost u Vojvodini" koja je prethodno realizovana u okviru obeležavanja stogodišnjice Matice srpske.

- Na tim temeljima hronološkog prikaza zapravo je bila i zasnovana postavka muzeja koja je obuhvatala nekoliko sala a cetralni deo bio je posvećen portretima. To su bili portreti Matičinih časnika, predsednika i dobrotvora koji su obeležili te prve godine njenog rada - otkriva za "Večernje novosti" dr Tijana Palkovljević Bugarski, aktuelna upravnica Galerije Matice srpske.

Tako su jula 1933. godine brojni oduševljeni Novosađani prvi put imali priliku da "uživo" vide najreprezentativnije od ukupno dve stotine slika iz galerijskog fonda. Među njima i dela Uroša Predića, veliki portret Save Tekelije iz 1861. godine (rad mađarskog slikara Tan Mora) koji je i danas na najistaknutijem mestu u GMS, zatim portret Aleksandra Karađorđevića koji je uradio Paja Jovanović... Osim portreta, koji su imali dominantno mesto, izložene su i slike religiozne i istorijske tematike i dokumentarne građe.

Već tada se vodilo računa o brojnim muzeološkim principima.Slike su za tu priliku bile očišćene i konzervirane, a svaka je imala metalnu pločicu sa imenom autora i nazivom dela.

- Veoma je važno da je te 1933. sačinjen i prvi popis umetničkih dela, a za to je bio zadužen Franja Malin koji je postavio stručne osnove za dalje delovanje muzeja - istakla je dr Palkovljević Bugarski koja je sinoć povodom devet decenija od prve izložbe priredila izuzetno zanimljivo predavanje.


 


 


 

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije

Pratite vesti prema vašim interesovanjima

Novosti Google News
Tagovi

Drugi pišu

Pročitajte više

Komentari (0)

Ostavi komentar

Najnovije iz rubrike

Politika
Tenis
Fudbal
NISAM NAIVAN I GLUP, NIKADA NEĆU KLEKNUTI NA KOLENA! Fudbaler odbio da ispoštuje minut tišine i oduševio pola sveta!

"NISAM NAIVAN I GLUP, NIKADA NEĆU KLEKNUTI NA KOLENA!" Fudbaler odbio da ispoštuje minut tišine i oduševio pola sveta!