HRVATSKI AKADEMICI KAO TITOVI KOMUNISTI: Sa kulturnih i naučnih adresa u Hrvatskoj stigle teške optužbe na račun srpskih lingvista

TEZA Hrvatske akademije znanosti i umjetnosti da se u Deklaraciji o granicama srpske književnosti "naslućuje imperijalistička podloga za širenje stvarnih granica srpske države jednog dana" tendenciozna je i senzacionalistički intonirana konstrukcija bez ikakve potpore u realnosti i stoga joj ne treba pridavati značaja.

Slavko Petaković, Foto privatna arhiva

Kaže ovo, za "Večernje novosti", profesor Slavko Petaković, upravnik katedre Srpska književnost sa južnoslovenskim književnostima Filološkog fakulteta u Beogradu, odgovarajući na optužbe koje sadrži saopštenje kolega iz Hrvatske.

Naime, HAZU i Matica hrvatska burno su reagovali povodom donošenja Deklaracije o granicama srpske književnosti nastale krajem juna na četvrtoj interkatedarskoj srbističkoj konferenciji u Tršiću, i objavili zajedničko saopštenje pod originalnim naslovom "Nastavak srpske jezične i kulturne agresije na Hrvatsku, hrvatski jezik i književost".

Inače, kompletan tekst Deklaracije objavile su "Večernje novosti" u dodatku "Kultura".

"U pozadini ove nove i svih pređašnjih sličnih srpskih deklaracija ne propituje se samo dokle sežu granice njihovog jezika i njihove književnosti, nego se naslućuje imperijalistička podloga za širenje stvarnih granica srpske države jednoga dana u budućnosti... sluti se širenje onoga što je novija srpska politika imenovala'srpskim svetom', a što je očito inspirisano'ruskim svetom' čije širenje proteklih meseci nema lingvistički, nego ratni predznak", pišu hrvatski akademici.

Ilustracija T. Borković

Članovi HAZU podsećaju da se na trećoj srbističkoj konferenciji prošle godine pošlo od "naučno neutemeljene teze Vuka Stefanovića Karadžića o štokavskom narečju kao isključivo srpskom, premda znamo da štokavski govore i Hrvati i Bošnjaci i Crnogorci", tvrde hrvatski akademici i dodaju: "Tada nisu propustili stariju dubrovačku književnost pripisati sebi. I u ovoj novoj deklaraciji, govoreći o granicama srpske književnosti, opet se poseže za dubrovačkom književnošću, sa time da to sada čine na suptilniji način uvodeći termin 'dvostruka pripadnost'".

- Predstava o odnosu dubrovačke književnosti i srpske književne i kulturne tradicije, koja je utkana u Deklaraciju o granicama srpske književnosti, oslonjena je na naučnu perspektivu negovanu dva veka, ne samo u srpskoj već i u stranim filologijama. Svoja uverenja o identitetu dubrovačke književnosti srpski raguzeolozi uspostavljali su na osnovu temeljnih izučavanja arhivske, istorijske, literarne i druge građe, sublimirajući ih u zaključak da je dubrovačka književnost srpska bar koliko i hrvatska - kaže Petaković.

O najvišem stepenu brige za ovo polje kulturne baštine svedoči, po njegovim rečima, i činjenica da su pet časnika Srpske kraljevske akademije, odnosno Srpske akademije nauka i umetnosti, a to su Pavle Popović, Petar Kolendić, Dragoljub Pavlović, Miroslav Pantić i Zlata Bojović, svoja najuža naučna interesovanja usredsredili na izučavanje dubrovačke književnosti.

- Njihovu kompetenciju i autoritet nisu osporavale ni kolege iz Hrvatske. Naprotiv, pojedince među srpskim akademicima te kolege isticale su kao najveće poznavaoce dubrovačke književnosti. Naporedo sa tim, pak, hrvatski naučnici, uz podršku političara koji su se oglašavali sa najviših instanci moći, odbacivali su svaku mogućnost povezivanja dubrovačkog nasleđa sa srpskom tradicijom ne obazirući se na argumente druge strane. Naše raguzeologe nazivali su šovinistima i iredentistima težeći da isključivo naučno pitanje prevedu u prostor politike. Snažnu podršku u takvom nastojanju imali su u vreme komunističke vlasti, kada je pod pretnjom krivične odgovornosti bilo zabranjeno da se na bilo kojoj osnovi, pa i naučnoj, dubrovačka baština povezuje sa srpskom - objašnjava Petaković.

Sa rigidnog pristupa prelazilo se katkad na suptilnije metode, dodaje naš sago vornik, te je, na primer, dolazilo do retuširanja naučnih stavova osvedočenih znalaca jezičke i književne istorije:

- Takvu sudbinu doživeo je Milan Rešetar, koji je izdavna utvrdio da je Dubrovnik "po jeziku bio srpski" i taj svoj stav izneo u pristupnoj besedi Srpskoj kraljevskoj akademiji pred početak Drugog svetskog rata. Relativno nedavno, u jednom zborniku posvećenom ovom filologu svetskog ugleda, hrvatski naučnici došli su do zaključka da Rešetar "Srbin po svome narodnom uvjerenju, kao učenjak nije ni sam mogao vjerovati u ozbiljnost argumentacije svojih političkih koncepcija, kako ih je iznio u pristupnom predavanju godine 1941. na sjednici Srpske akademije" i da je "jedan od velikih likova upravo u filologiji hrvatskoga jezika, jezika za koji je on mislio da ga nema" - iz čega sledi da Rešetar nije verovao u svoje identitetsko opredeljenje i da je postao vrstan hrvatski filolog izučavajući hrvatski jezik za koji je smatrao da ne postoji?!

Iskustvo nas uči da izučavanje kulturne istorije treba osloniti isključivo na naučnu podlogu bez obzira na ideološke i političke uticaje jer u konačnom ishodu prevagu donosi snaga argumenata, a ne silina pritiska - zaključuje Petaković.

Optužbe i iz ministarstva

MOJ je komentar uvek isti, upravo zato što se bavi mitovima, posezanjem za tuđim kulturnim vrednostoma, Srbija se nalazi tamo gde se nalazi - komentar je hrvatske ministarke kulture i medija Nine Obuljen Koržinek.

Preporučujemo

Kultura

0 0

DVA STUBA SRPSKE UMETNOSTI: Galerija `73 obeležava pola veka postojanja izložbom akademika, članova "Lade"

27. 06. 2023. u 18:02

Kultura

0 0

SOPRAN VANŽE ŽANG KAO ROBINjA LIU: Gostovanje kineske umetnice u Narodnom pozorištu

22. 06. 2023. u 18:01

Kultura

0 0

„MUZIKOM PRIBLIŽAVAM ČARI JAPANA“: Poznati pijanista i kompozitor Tempei Nakamura nastupa u Beogradu

22. 06. 2023. u 13:00

Kultura

0 0

"MUCI" ZA TANjU MANDIĆ RIGONAT: Jednoglasno za režiju "Naš razred" Narodnog pozorišta

20. 06. 2023. u 17:02

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije