POGLED ISKOSA: Dragulji unutrašnjih vizija

KOJE tajne krije život Save Šumanovića, slavnog srpskog slikara, u Parizu? Čarna, devojka nesvakidašnjih znanja i intuicije, pronalazi na novobeogradskom buvljaku dosad nepoznatu beležnicu "Moja srčana zaostavština" Save Šumanovića.

Foto: Promo

Narator, istoričar umetnosti ušao u sedmu deceniju života i Čarna, na osnovu beležnice, razvijaju priču o Šumanovićevom životu, ljubavima, duševnoj bolesti i njegovim ključnim slikama, posebno o remek-delu "Pijana lađa". Umesto da piše romansiranu biografiju, Dragan Jovanović Danilov, erudita i vrstan poznavalac slikarstva spaja i izmiruje uzbudljivo prozno tkanje i briljantno napisan dijaloški esej o Šumanovićevom slikarstvu. Posle Andrićevog "Razgovora o Goji" i "Knjige o Mikelanđelu" Miloša Crnjanskog, sada smo u okviru ovog romana dobili jednako fascinantan tekst, ali ovog puta o našem slikaru Savi Šumanoviću. Pisan hrabro, sočno, nepredvidljivo, danilovljevski, u septembru ove godine objavljeni roman "Jelen noći" kod izdavača "Vukotić medija", čitamo kao književni spomenik jednom od najvećih srpskih slikara.

Odista, ko je taj volšebni Danilov, pesnik, romanopisac, esejista i likovni kritičar? Šta preporučuje njegove knjige, posebno ovu o Šumanoviću? Ne možda ni to da je obrazovan kao istoričar umetnosti, jer većina od do sada 5.000 diplomiranih sa te katedre nestala iz javnog života, a da ne pominjemo ne vladanje veštinom pisanja. Značajniji je podatak o njegovih tri stotine napisanih tekstova za kataloge likovnih izložbi i, još više, autorstvo u monografijama slikara Vasilija Vase Dolovačkog, Ljubodraga Jankovića Jaleta, Željka Đurovića, Predraga Vukičevića, Damjana Kovačevića, Dragoslava Živkovića i, u pripremi, Lazara Vozarevića. Uz takva iskustva, roman o Šumanoviću postaje delom i ispovest samog pisca, o njegovim žudnjama, strastima i potraga za knjigama po beogradskim i belosvetskim buvljacima i antikvarnicama. Nije ovo prvi da jedan književnik prodre i intuicijom svog "trećeg oka" dalje i dublje vidi od oficijelnih stručnjaka. Setimo se samo eseja o slikarima Oldosa Hakslija, Tomasa Mana, Bele Hamvaša i drugih. Ako čitalac hoće dubinski da se obavesti o porivima, slutnjama i razlozima nastanka Šumanovićevih slika ne treba da čita obimne studije u monografijama istoričara umetnosti poput Dimitrija Bašičevića i Ljubice Miljković.

Dragulje unutrašnjih vizija, hrabrost zasnivanja originalnih teza i srmu lepog jezika, koji odista korespondira i vodi dijalog sa Šumanovićevim slikarstvom, naći će kod Danilova. Upravo zato što je pomno proučio sve do čega je mogao da dođe o ovom slikaru, on je mogao da prevaziđe prethodne istraživače, sintezom koja je poetska vizija i stoga tačna, jer više odgovara slikarstvu od hladne, diskurzivne nadgradnje. Roman otvara Davidov psalam "Kao što jelen potoke traži, tako i moja duša za tobom čezne, Bože!". Ostalo prepuštamo čitaocu.

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije