Dodatak Kultura

OBOGATIO UMETNOST I SRBA I HRVATA: Objavljena knjiga o gotovo zaboravljenom umetniku Milenku D.Đuriću (FOTO)

Jovanka SIMIĆ

24. 01. 2024. u 16:51

U LEKSIKOGRAFSKOM zavodu Hrvatske, likovnom umetniku Milenku D. Đuriću (Zemun, 1894 - Zagreb, 1945) posvećena je poduža biografija u kojoj nedostaju samo dva podatka - da je bio srpskog porekla i da njegova smrt u Zagrebu 1945. godine, u zlokobnom vremenu NDH, do danas nije rasvetljena.

ОБОГАТИО УМЕТНОСТ И СРБА И ХРВАТА: Објављена књига о готово заборављеном уметнику Миленку Д.Ђурићу (ФОТО)

Foto Iz knjige "Ekslibrisi Milenka D. Đurića"

I dok se u današnjoj Hrvatskoj prepoznaje suptilno svojatanje Đurićevih umetničkih postignuća, u našem sećanju ovaj veliki poznavalac ruske, vizantijske i srpske ikonografije ekslibrisa (male grafike), bio je pod višedecenijskim slojem patine zaborava. Nadu da ovaj umetnik ipak nije prepušten potpunom zaboravu, pruža nedavno objavljena knjiga Dušana Salatića i Olgice Stefanović "Ekslibrisi Milenka D. Đurića" (edicija Ekslibris društva Vojvodine u Novom Sadu i Srpskog kulturnog društva "Prosvjeta" u Zagrebu).

Napominje Salatić, inače dugogodišnji predsednik Ekslibris društva Vojvodine, da publikacija o Đuriću sadrži 108 ilustracija, od kojih su 45 umetnikovi ekslibrisi (listići sa imenom vlasnika knjige) a većina nije do sada reprodukovana, kao i naslovne stranice kataloga i novinskih članaka koje je objavljivao, novinskih tekstova o njemu, kao i druga značajna dokumenta o njegovom životu i stvaralaštvu.

Foto Iz knjige "Ekslibrisi Milenka D. Đurića"

U Zagrebu je Đurić 1919. godine osnovao prvo grafičko Udruženje u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca pod nazivom "Kolegij jugoslovenskih umjetnika grafičara". Na njegovo zalaganje kao potpredsednika Udruženja, 1929. godine upriličena je prva izložba ekslibrisa na ovim prostorima. Na izložbi, u zagrebačkom Hrvatskom narodnom muzeju, stotinu umetnika, domaćih i umetnika iz Češke, Poljske i Bugarske, izložilo je 400 radova.

Đurić je uređivao nekoliko značajnih časopisa iz oblasti grafike, učestvovao na svetskim izložbama grafike, bio cenjen, poštovan i hvaljen od stranih i domaćih likovnih kritičara... U Italiji, gde je često gostovao na izložbama između dvadesetih i četrdesetih godina prošlog stoleća, važio je za našeg najcenjenijeg slikara i grafičara te je 1926. nagrađen Zlatnom medaljom za akvarele i grafike. Jednu sliku otkupio je italijanski kralj Vitorio Emanuele.

Bio je i veliki poznavalac ruske, vizantijske i srpske ikonografije. Godine 1931. proučavao je zidno slikarstvo obilazeći srpske srednjovekovne manastire. Kopije iz ovih velelepnih zadužbina izložio je u svom stanu na drugom spratu Gundulićeve ulice broj 18 u Zagrebu, a postavku je naslovio "Stalna izložba ikona i slika".

Foto Iz knjige "Ekslibrisi Milenka D. Đurića"

Za Pravoslavnu kapelu Muške gimnazije u Zagrebu izradio je zidnu sliku "Oplenac" na kojoj su prikazani kralj Petar Prvi Oslobodilac i kralj Aleksandar Prvi Ujedinitelj. Posle dugogodišnjeg rada i bogatog iskustva, Đurić je objavio knjigu "Slikarske tehnike u crkvenoj umetnosti: kazein, tempera, fresko-seko, fresko, konzerviranje i skidanje fresaka, o čuvanju zidnih slikarija (Zagreb 1936)".

Pored ovog priručnika, Đurić je autor i nekoliko značajnih monografskih publikacija i stručnih i naučnih studija o tehnici bakropisa i bakropiscima, između ostalih o Zahariju Orfelinu. Objavljivao je svoje likovne kritike u mnogobrojnim stranim i domaćim časopisima.

Ovaj umetnik - vizionar učestvovao je i na Šestoj jugoslovenskoj izložbi u Galeriji Matice srpske 1927. godine. Iz tog vremena je njegova prepiska sa Svetozarom Marićem, direktorom Muške gimnazije u Novom Sadu. Posle izložbe, Đurić je novčano nagradio dva najbolja đaka - crtača novosadske Muške gimnazije.

Medakovićevo zapažanje

O ĐURIĆEVOM doprinosu umetnosti pisao je i akademik Dejan Medaković, navodeći da je "na osoben način, umetnički život Zagreba obogatio kao slikar i grafičar".
- Bio je veliki pobornik stare grafike. Od 1924. godine u "Jugoslavenskoj njivi" i osječkoj "Straži" izlazili su njegovi radovi posvećeni grafičkom delu Hristofora Žefarovića i Zaharija Orfelina. Prvi se, posle Manojla Grbića, zanimao i za umetničke i stilske odlike ove ikonopisačke škole, čije je stvaranje bilo pod uticajem južnoruskog dekorativnog baroka - pisao je Medaković.

Svoje crtačke sposobnosti, radoznao duh i svestrana interesovanja, Đurić je maestralno pokazao još 1924. godine kada je boraveći u Beogradu na konferenciji Male antante (9-12. januar) izradio 45 portreta jugoslovenskih i stranih novinara, kao i nekoliko značajnih političara tog doba.

Đurić, đak praških profesora umetnosti, pored drvoreza po kojima je postao svetski poznat, bakropisa, litografija i ulja na platnu, istakao se i ciklusima akvarela "Stari Zagreb", "Staro Sarajevo", "Kosovski boj"...

Foto Iz knjige "Ekslibrisi Milenka D. Đurića"

Posle Prvog svetskog rata kada je naša novoosnovana država novčanice štampala u Parizu i Pragu jednu novčanicu, uz Đorđa Andrejevića Kuna, Vasu Pomorišca, Paju Jovanovića i druge umetnike, dizajnirao je i Milenko D. Đurić.

- Živeo je i radio u Zagrebu, gde su ga u januaru 1945. godine, ubile ustaše Nezavisne Države Hrvatske, a njegova smrt nikada nije potpuno razjašnjena. Poput Save Šumanovića, nije bio samo veliki slikar, nego i svojevrstan svedok srpskog stradanja - kaže Salatić.

Preporučujemo

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije

Pratite vesti prema vašim interesovanjima

Novosti Google News
Tagovi

Drugi pišu

Pročitajte više

Komentari (0)

Ostavi komentar

Najnovije iz rubrike

NADAHNUĆE VODI UMETNIKA: U Čikagu nagrađen film o vajaru iz Srbije koji je ukrasio hram na Floridi
Kultura

0 0

NADAHNUĆE VODI UMETNIKA: U Čikagu nagrađen film o vajaru iz Srbije koji je ukrasio hram na Floridi

VALjEVAC Saša Đurđević, sveštenik u Hramu Svetog Save u Nort Portu na Floridi u SAD, ima razloga da bude neizmerno radostan, jer je kratki dokumentarni film "Hrišćanstvo i umetnost", reditelja Nikole Mladenovića iz Niša, o akademskom vajaru Zoranu Vasiljkoviću, koji je uradio ikonu osnivača srpske crkve, prvog arhiepiskopa, prosvetitelja, diplomate i zakonodavca za ovu bogomolju, ovenčan vrednom nagradom na 11. Srpskom festivalu filma u Čikagu. Delo, kako je rečeno, upečatljivo prikazuje kako vera može da umetnički izraz transformiše u sveto iskustvo.

22. 12. 2024. u 22:35

UMETNOST KOJA PREMAŠUJE GRANICE I VREME: Svečano otvorena prva retrospektivna izložba Dada Đurića u Beogradu
Kultura

0 2

UMETNOST KOJA PREMAŠUJE GRANICE I VREME: Svečano otvorena prva retrospektivna izložba Dada Đurića u Beogradu

PRVA retrospektivna izložba velikog slikara Dada Đurića u Beogradu koju priređuje Galerija SANU u saradnji sa Fondacijom „Za srpski narod i državu” i Fondacijom „Plavo” svečano je otvorena sinoć pred velikim brojem ljubitelja slikarstva i umetnosti. Događaj predstavlja poseban trenutak u istoriji beogradske umetničke scene, jer po prvi put pruža sveobuhvatan uvid u život i rad jednog od najznačajnijih slikara sa ovih prostora, čiji je umetnički izraz obeležio drugu polovinu 20. veka.

22. 12. 2024. u 11:04

ZAGLEDAN U ZVEZDANO NEBO NAŠE KNJIŽEBNOSTI: Budimiru Dubaku uručena nagrada Matice srpske, ustanovljena u čast Crnjanskog
Kultura

0 1

ZAGLEDAN U ZVEZDANO NEBO NAŠE KNJIŽEBNOSTI: Budimiru Dubaku uručena nagrada Matice srpske, ustanovljena u čast Crnjanskog

NEPOSREDAN kakva je i njegova književnost, Budimir Dubak pisac iz Crne Gore i laureat književne nagrade „Beskrajni plavi krug“ koja mu je juče uručena u Matici srpskoj u Novom Sadu, rekao je da je počašćen priznanjem u znaku Miloša Crnjanskog, uputio je zatim zahvalnost svojim izdavačima,žiriju i najstarijoj kulturnoj instituciji srpskog naroda, „koja nas sabira već dva vijeka.“

21. 12. 2024. u 22:41

Politika
Tenis
Fudbal
ALBANCI U PANICI: Nestaju im ljudi na Kosovu i Metohiji, podaci su drastični - u lažnoj državi i sami priznaju: Opšti očaj života!

ALBANCI U PANICI: "Nestaju" im ljudi na Kosovu i Metohiji, podaci su drastični - u lažnoj državi i sami priznaju: Opšti očaj života!