BOŠNJAČKE HALJINE ZA SRPSKOG KRALJA: Pokušaj Sarajeva da se kulinova povelja predstavi kao spomenik današnje BiH

PRE 834 godine, 11. septembra 1189. godine, potpisana je Povelja Kulina bana, najstariji sačuvan celovit dokument na starom srpskom narodnom jeziku.

Foto klix.ba

To je dokument koji je bosanski ban Kulin uputio dubrovačkom knezu Krvašu (Gervasiju).

Dokument je sačuvan u tri primerka. Smatra se da je originalni primerak onaj koji se čuva u Petrogradu. Povelja je napisana na latinskom i srpskom jeziku - ćirilicom, koja je u to vreme bila zvanično pismo srpskog jezika u srednjovekovnoj Bosni. Čuveni srpski filolog Petar Đorđić ističe: "Nema nikakve sumnje da je ćirilica bila zvanično ili poslovno pismo i na dvoru Nemanjinu ... Nije bilo drugačije ni na dvoru Kulinovu". Reč je o uprošćenoj staroslovenskoj ćirilskoj azbuci. Stručnjaci za istoriju srpskog jezika kažu da je u pitanju čist srpski jezik, starosrpski jezik. Posredi je štokavska norma, kakva je i u jeziku povelja koje su slate iz Raške u Dubrovnik. U Povelji Kulina bana nalazi se i najstarija sačuvana potvrda srpskog narodnog lika imena Jovan, sa grupom jo, čega nema u praslovenskom i staroslovenskom. Takođe, ubacuje se glas v između dva samoglasnika, pa se od Joan dobija Jovan, baš kako je to i kasnije u srpskim govorima posle gubljenja glasa h: uho, uo, uvo. U povelji se javljaju leksičke posuđenice iz srpske redakcije crkvenoslovenskog jezika. Istaknuti savremeni istoričar srpskog jezika Viktor Savić ističe da je u pogledu jezika, pisma i pravopisa ovoj Kulinovoj povelji identična Prva osnivačka povelja manastira Hilandara izdata od monaha Simeona, ranije velikog župana Stefana Nemanje, na Svetoj Gori desetak godina kasnije. Samo u ovoj, drugoj, povelji u narodni jezik je uneseno više reči iz staroslovenskog jezika, što je normalno s obzirom na njenu prirodu i namenu, kako ističe Petar Đorđić.

Foto klix.ba

Ovo što je rečeno u pogledu jezika Povelje i prirodno je s obzirom na istorijsku činjenicu da je srednjovekovna Bosna bila srpska država, sa srpskim narodom i srpskim jezikom. Godinu dana pre njenog nastanka, 1188. godine, rimski papa u pismu dubrovačkom nadbiskupu Bosnu naziva srpskim kraljevstvom: regnum Servilie, quod est Bosna (srpsko kraljevstvo, koje je Bosna), a tako se Bosna naziva u nizu papskih povelja između 1187. i polovine 13. veka. Nema podataka o tome da su pape bili neobavešteni ili nešto krivotvorili u korist Srba. Takođe, još u X veku naše ere vizantijski car Konstantin VII Porfirogenit Bosnu vidi kao zemlju u kojoj žive Srbi, naziva je "zemljica", bila je posebna mala zemlja u okviru tadašnje srpske države, sa svih strana okružena tom srpskom državom. Ni pitanje naroda koji je u srednjovekovnoj Bosni živeo nije sporno.

Zasvedočeno je u dokumentima; bosanski ban Ninoslav u svojoj povelji izdatoj između 1214. i 1217. godine svoje podanike naziva Srbima. Ima i starijih potvrda da su u Bosni stanovnici smatrani Srbima. Ovde kao uzgred, a u istoriji ništa nije slučajno, sestrom Kulina bana bio je oženjen humski knez Miroslav, brat velikog župana srpskog Nemanje i stric Svetog Save. Pa i bosanski ban Tvrtko I Kotromanić krunisao se za srpskog kralja srpskom krunom Nemanjića u manastiru Mileševi. I to danas neki u sarajevskoj BiH zaboravljaju, pa pokušavaju kralja Srba preobući u bošnjačke haljine, a sa srpskom krunom Nemanjića na glavi.

Upravo u današnjem Sarajevu pokušava se Kulinova povelja predstaviti kao spomenik današnje Bosne i Hercegovine kakvu je žele videti danas Bošnjaci, što bi svedočilo o kontinuitetu te države i nekog "bosanskog" jezika sa srednjovekovnom Bosnom. Tvrdnje o "bosanskom jeziku" Kulinove povelje, da se u njoj mogu uočiti osobine "bosanskog jezika" za ozbiljne poznavaoce ovog pitanja su smešne. Pa na osnovu čega bi uopšte mogao da se uspostavi kontinuitet današnje BiH sa srednjovekovnombosanskom državom, jezikom i pismom? Takve tvrdnje mogu se objasniti samo kao (ne)naučna fantastika, tačnije kao bezočno falsifikovanje i krađa tuđe, ovde srpske, kulturne baštine. Može li se zamisliti da danas Turci svojataju dela starih grčkih filozofa koji su stvarali na maloazijskoj teritoriji, ili da delo svete braće Ćirila i Metodija - uzimaju kao primer kontinuiteta Osmanlija na Bosforu, da Egipat starogrčku kulturu u Aleksandriji naziva egipatskim kulturnim blagom? A taj kontinuitet može voditi samo do devedesetih godina prošlog veka i nekim "konjičkim skokom" do propalog Kalajevog pokušaja stvaranja posebne bosanske nacije i jezika iz vremena austrougarske okupacije ovih srpskih zemalja.

O kakvom kontinuitetu se radi, govori i činjenica da ovi koji pokušavaju falsifikatima da "utvrde" svoju istoriju, u čemu bi da prisvoje i Kulinovu povelju, ne znaju ni da pročitaju datum njenog nastanka. Oni obeležavaju njenu godišnjicu 29. avgusta po novom, gregorijanskom, kalendaru, koji je, uzgred, utvrđen oko 400 godina posle pisanja ove povelje. Na kraju povelje piše da je napisana na Usekovanje glave Svetog Jovana Krstitelja 29. avgusta. U Kalendaru Srpske pravoslavne crkve, vidi se da je taj sveti dan - tačno je - 29. avgusta po julijanskom kalendaru, ali po novom - 11. septembra. Ne znaju da je u povelji 29. avgust po starom, julijanskom kalendaru, kojim su se Srbi tada služili, koji je i danas na snazi u Srpskoj pravoslavnoj crkvi i nekim drugim. Oni ne znaju kad je Usekovanje glave Svetog Jovana Krstitelja po novom kalendaru; pomeraju ga sa 11. septembra po novom kalendaru na 29. avgust, što ne biva. Da podsetimo, Povelja počinje "U ime Oca i Sina i Svetog duha". Tako je ban i završava - prizivanjem Boga i držeći sveto Jevanđelje: "Tako mi Bože pomagaj i sije (= ovo) sveto Jevanđelje". Formula koju poznaju i drugi srpski pisani spomenici toga perioda - na istočnohrišćanskim duhovnim temeljima, na kojim je izgrađivan srpski kulturni obrazac. Sve to govori koliko su oni slobodni u "overavanju" svoje utemeljenosti. Tako u Bosni. A u vreme nastanka Kulinove povelje Humom je vladao srpski knez Miroslav, Nemanjin brat, za koga je napisano u celom učenom svetu poznato Miroslavljevo jevanđelje. Sve idealno za "istorijsko utemeljenje" današnje bošnjačke BiH.

Ipak, ne treba biti naivan: u vreme svakojakih falsifikovanja istorije negde se zatvaraju oči i na ove falsifikate u vezi sa srpskom baštinom. Zato mi moramo stalno raskrinkavati te falsifikate.

(Autor je dopisni član ANURS i predsednik Odbora za standardizaciju srpskog jezika)

Preporučujemo

Kultura

0 0

MOKRANjČEVA MUZIKA I ĆUTANjE: Naučni skup u SANU povodom veka rođenja akademika, kompozitora i profesora

11. 09. 2023. u 17:23

Kultura

0 0

BEZ POEZIJE NE BISMO DOBRO RAZUMELI SVET: Erik Sarner, francuski književnik za "Novosti"

10. 09. 2023. u 14:37

Kultura

0 2

NASTAVIO GDE SU STALI JESENjIN I MAJAKOVSKI: Knjiga pesama "Barjak na oluji" Velesa Perića otkriva tragičnu sudbinu zaboravljenog pesnika

10. 09. 2023. u 18:02

Dodatak Kultura

0 0

"ZLATNA MATRJOŠKA" PRIPALA SATIJEVU: Dodeljene nagrade jubilarnog, 10. festivala "Kustendorf klasik"

06. 09. 2023. u 05:00

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije