FAŠISTI UBILI 597 ŽENA : Izložba dokumenata u KCNS otkrila još jednu strašnu istinu o Pogromu 1942. godine (FOTO)

U POGROMU u Novom Sadu 1942.godine koji su izvršili mađarski okupatori, od 1255 ubijenih ,597 žrtava bile su ženskog pola - 418 odraslih žena, 79 devojčica i 102 starice. Samo letimičnim pogledom na ove užasavajuće podatke možemo da postavimo pitanja: koju opasnost su one,a naročito devojčice starice , mogle da predstavljaju po Hortijev režimu?

Foto KCNS

Stradanje žena u Novom Sadu ledenog januara pre 83 godine tema je izložbe „Tužna senka tišine ", koja je otvorena  u petak,24.januara u Klubu   „Tribina mladih“ Kulturnog centra Novog Sada .Autori postavke su: Snežana Serdar Filipović, Ljiljana Dožić i Petar Đurđev. Izložba je postavljena u okviru programa „Ledena tišina“ koji KCNS organizuje od 2014. godine.

Foto: Фото КЦНС

POGLEDAJ GALERIJU

Publici su se o ovom izložbenom poduhvatu  govorili pomoćnik  direktora KCNS Sunčica Marković, direktor Arhiva Vojvodine dr  Nebojša Kuzmanović i član Gradskog veća za obrazovanje Petar Đurđev.

 - Od 2014. godine priređujemo  program u kom se kroz različite tematske celine i forme izraza bavimo sećanjem na tragično stradale u januarskom Pogromu 1942. godine.  Imali smo izložbu koja se bavila mestima masovnih egzekucija tokom Novosadske racije, stradanjem sveštenika, advokata, lekara. Izložba o stradanju žena nastala je u saradnji Kulturnog centra Novog Sada, Istorijskog arhiva Grada Novog Sada i Arhiva Vojvodine, sa ciljem da neguje sećanje i prikaže stradanja žena u Novom Sadu i južnoj Bačkoj tokom 1942. godine - rekla je Sunčica Marković, zahvalivši se Eparhiji Bačkoj i Jevrejskoj opštini u Novom Sadu koje od prvog dana aktivno pomažu realizaciju ovih memorijalnih programaDirektor Arhiva Vojvodine dr  Nebojša Kuzmanović istakao je da je i ova izložba paradigmatičan primer kako dobra saradnja između gradskih i pokrajinskih institucija i zajednica može da bude plodotvorna. Podsetio je sve buduće istraživače da se ogromna građa čuva u Arhivu Vojvodine, te da je zadatak svih nas da godišnjicu januarskog Pogroma obeležavamo i da se sećamo.

- Te 1942. godine zločinačka okupatorska vlast imala je sistem po kom je delala. Ubijali su, pored intelektualaca, sveštenika, imućnih ljudi, i žene u dvadesetim, tridesetim godinema, želeći da na taj način pošalju i poruku kroz uništavanje fertilnog dela stanovništva -  naglasio je Kuzmanović.

Petar Đurđev je kao bitnu karakteristiku januarskog Pogroma istakao masovno stradanje civilnog, neboračkog stanovništva.

 - Svima je dobro znano da Pogrom iz januara 1942. godine nije bila uobičajena policijska racija, već sistematsko masovno ubijanje civilnog stanovništva u kojem su učestvovale policijske, vojne i civilne strukture okupatorskog režima. Uglavnom su u opštim narativima žene gotovo zaboravljene -  rekao je Đurđev, apostrofirajući da mlade žene i starice nikako nisu mogle predstavljati pretnju Horijevom režimu, te da je sasvim jasno da je januarski Pogrom 1942. godine za cilj imao izmenu etničke strukture stanovništva i izvršenje nacističke antisemitske politike.

Prema utvrđenim podacima, najstarija ženska osoba koja je stradala u ovom Pogromu bila je Johana Breder rođena 1850. godine. Na osnovu iskaza svedoka, starica sa navršenih preko 90 godina života,ubijena je na Uspenskom groblju a sa njom je stradalo još šest članova njene porodice. Najmlađe  ubijeno dete bila je Baba Krisbaher koja je tog kobnog dana stradala sa svojim roditeljima Maksom i Izabelom.

Jedina ženska osoba koja je poginula u borbi tokom izvođenja celokupne racije bila je Kata Čelović (rođena Batos). Bila je bolničarka u Šajkaškom partizanskom odredu koji je primio borbu protiv okupatora kod Pustajićevog salaša 4. januara 1942. godine. Nakon salaša Gavre Pustajića borba se prenela do salaša Svetozara Stojadinovića, posle čega je usledio i sukob kod Morotvanskog salaša. Tu je Kata Čelović, iako ranjena, uspela da se izvuče iz neprijateljskog okruženja i ode do Čuruga, gde je uhvaćena i ubijena.

Izložba „Tužna senka tišine – sećanje na stradanje žena u januarskom Pogromu 1942. godine“ može  da se pogleda do 29. januara.Nastala je u saradnji Kulturnog centra Novog Sada, Istorijskog arhiva Grada Novog Sada i Arhiva Vojvodine, sa ciljem da vrati sećanje i prikaže stradanja žena u Novom Sadu i južnoj Bačkoj tokom 1942. godine.

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije