VEZE SRBIJE I KINE JOŠ OD 19. VEKA: Memoari srpskog diplomate Alimpija Vasiljevića otkrivaju malo poznate detalje

U KNjIZI "Moje uspomene" (SKZ, 1990), srpski diplomata Alimpije Vasiljević (1831-1911) navodi da je 1892. godine, prilikom dolaska na službu u Petrograd, tadašnju rusku carsku prestonicu, osim na protokolarni prijem kod cara, bio pozvan i na banket koji je u njegovu čast priredilo Slovensko dobrotvorno društvo, ali i da je bio pozvan na ručak od austrijskog, nemačkog, kineskog i rumunskog poslanika. Kineski poslanik u Petrogradu u to vreme bio je Su Đingčeng (1845-1900).

Čelično Predsednici Si Đinping i Aleksandar Vučić, Foto TANJUG/ STRAHINJA AĆIMOVIĆ

On ili neki drugi predstavnik kineskog poslanstva - nažalost još ne znamo detalje tog kontakta - Vasiljevića svakako nije pozvao iz dokolice, nego da bi doznao što više informacija o Srbiji, novopriznatoj evropskoj državi koja se nalazi na važnom strategijskom pravcu koji od Bliskog istoka vodi ka centralnoj Evropi. Iako je, izvesno, znao za važnost strategijskog moravskog pravca u našem delu sveta, Su verovatno nije ni sanjao da će Vasiljevićeva Srbija, oko 130 godina kasnije, postati "čelični prijatelj" njegove zemlje i njen po mnogo čemu najvažniji evropski partner.

Imajući u vidu upravo čelično prijateljstvo Srbije i Kine, njihovih naroda i lidera, naša zemlja bi trebalo snažnije da naglasi činjenicu da su srpsko-kineski diplomatski kontakti započeli u drugoj polovini 19. veka, jer je to izdvaja od novonastalih država na prostoru bivše Jugoslavije. Oni, dakle, nisu započeti ni sredinom prošlog stoleća ni u njegovim devedesetim godinama, nego znatno ranije - u 19. veku.

Alimpije Vasiljević, Foto promo

Srbija sledećeg januara treba da obeleži 70 godina od uspostavljanja diplomatskih odnosa Jugoslavije sa NR Kinom, ali uvažavajući tu okolnost ne treba ni da krije, još manje da se stidi, činjenice da su njeni prvi diplomatski kontakti sa Kinom uspostavljeni mnogo ranije. Beleške koje je ostavio pedantni Vasiljević predstavljaju dragoceno svedočanstvo o ranim vezama dve države, iako su one bile bez zvanične razmene diplomatskih predstavnika.

Vasiljević je bio lojalni obrenovićevac, rodom iz sela Veliševca kod Mionice. Bio je pripadnik prvih generacija srpskih studenata koji su se školovali u inostranstvu, u njegovom slučaju u Rusiji. Nakon bogate profesorske i diplomatske službe, Vasiljević je objavio nekoliko memoarskih zapisa ("Jedan pogled na našu prošlost i sadašnjost", "Svetoandrejska skupština" i "Uspomene na kralja Milana").

Bio je član Državnog saveta, ministar prosvete i crkvenih dela i dva puta izvanredni punomoćni ministar prve klase u Petrogradu (1892-1893 i 1894-1895). Smatra se tipičnim izdankom društva čija se omladina nakon školovanja u inostranstvu nije lako odricala nacionalnih interesa, vlastite kulture i identiteta. Štaviše, većina tadašnjih srpskih studenata se nakon školovanja u Rusiji, Francuskoj, Nemačkoj, Švajcarskoj i drugim zemljama, vraćala u otadžbinu i započinjala svoje poslove prožimajući ih rodoljubljem i patriotizmom.

Kineski diplomata i tadašnji kineski poslanik u carskoj Rusiji Su Đingčeng bio je kineski poslanik i u Francuskoj, Nemačkoj, Austriji, Holandiji, Belgiji. Predvodio je reformu i modernizaciju kineskih železnica i javnih radova. Podržao je reforme ("sto dana") kojima su kineski intelektualci pokušali da modernizuju kinesku državu i suzbiju način vladavine dinastije Ćing, ali je odlukom vlasti pogubljen 1900. godine.

Samo osam godina kasnije njegov saborac u sprovođenju reformi Kang Juvej (1858-1927) koji je izbegao sudbinu Su Đinčenga, posetio je Beograd i o srpskoj prestonici ostavio dragoceni zapis, o čemu je "Pečat" već pisao.

Reformator Kang bio je prva značajna kineska ličnost koja je (1908) posetila Beograd, premda je Kineza u našoj zemlji bilo i ranije, o čemu takođe svedoče neki memoarski zapisi.

                           (Tekst prenet iz nedeljnika "Pečat" od 18. oktobra)

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije