Feljton

FELJTON - MINOBACAČI IZ KOŠEVSKE BOLNICE: U centru grada bilo je oko 2.000 legalnih vojnih ciljeva

D. Vujičić i Ivan Miladinović

28. 04. 2021. u 18:00

ZAVRŠNI izvještaj Ekspertske komisije Ujedinjenih nacija pruža spisak konkretnih civilnih ciljeva, koje je navodno nišanila artiljerija VRS.

ФЕЉТОН - МИНОБАЦАЧИ ИЗ КОШЕВСКЕ БОЛНИЦЕ: У центру града било је око 2.000 легалних војних циљева

Foto iz izveštaja nezavisne međnarodne komisije

Ova lista uključuje sarajevsku radio i televizijsku stanice; zgradu novina "Oslobođenje"; sistem javnog prevoza; hotel "Holidej in"; zgrade predsjedništva i parlamenta; glavnu gradsku pivaru; mlin za brašno, glavnu pekaru; olimpijski kompleks; zgradu pošte, telegrafa i telefona; industrijsku zonu Alipašinog mosta u blizini željezničke stanice i glavne televizijske kule; jevrejsko groblje; groblje "Lav"; gradski aerodrom; fabriku duvana; apartmanski kompleks "Dobrinja"; centralnu četvrt; četvrt Baščaršija; dionicu Stari Grad; Novo Sarajevo; glavnu saobraćajnicu u ulici Maršala Tita i šoping-kvart u Ulici Vase Miskina (UN Security Council, 1994a, str. 13).

Ono što spomenuti izvještaj Ekspertske komisije Ujedinjenih nacija nije spomenuo jeste prisustvo brojnih legitimnih vojnih ciljeva na navedenim lokacijama i područjima. Upravo u tim područjima u dijelu Sarajeva pod nadzorom Armije BiH, bili su smješteni štabovi na nivou Korpusa, štabovi brigada, vojna postrojenja, razni vatreni položaji, depoi, skladišta i kasarne. Brojne vojne fabrike i industrijski pogoni proizvodili su artiljerijska oružja i granate (120 mm, 105 mm, 100 mm, 82 mm, 76 mm, 60 mm), kao i bacače granata, puške i bombe (Karavelić & Rujanac, 2009, str. 327).

S OBZIROM na relativno ograničen prostor urbanog Sarajeva pod kontrolom Armije BiH i broj brigada u okviru Prvog korpusa ove armije, urbano Sarajevo pod kontrolom ovog korpusa bilo je bukvalno prepuno vojnih ciljeva. Na suđenju MKSJ Radovanu Karadžiću, načelnik štaba Prvog korpusa ARBiH Asim Džambasović je potvrdio:

"Budući da je zona odgovornosti u gradu bila veoma uska, bilo je nemoguće osigurati da vojne jedinice krenu u svakodnevni posao i uključe se u borbu izvan stambenih područja. To je bilo nemoguće zbog rasporeda terena i zbog načina na koji se protezala zona odgovornosti" (ICTY, 2011, Procesutor v. Radovan Karadzic, str. 15189).

Prema dokumentima Vojske republike Srpske, oklopni transporteri i tenkovi Armije Repiblike BiH bili su locirani u Velešićima, Domu milicije i tunelu Ciglane.

Artiljerijski i minobacački vatreni položaji nalazili su se u gusto naseljenim područjima: Stup, Azići, Vrbanja most, Strojorad, Koševo stadion, Bistrik, Mojmilo, Sedrenik, Hrasno, Halilovići,Titova kasarna, Otoka i Čengić vila i u vagonima na željezničkoj stanici Novo Sarajevo. Područja brigada i bataljona, kao i vojna industrija i logistički objekti bili su u urbanom Sarajevu pod kontrolom Armije BiH. Snajperski položaji uspostavljeni su na Trgu Pere Kosorića, hotelu "Bristol", zgradi Elektroprivrede, zgradi Socijalnog osiguranja, Mašinskom fakultetu i zgradama Skupštine i Izvršnog vijeća RBiH.

ZVERSKI ZLOČIN U VOZIĆU

STRATEŠKI smješteno između Tuzle i Zenice, srpsko naselje Vozuća bilo je pod ratnom opsadom ARBiH tokom cijelog rata. Od samo 2.000 stanovnika, Vozuća je narasla na gotovo 10.000, zbog srpskih izbjeglica iz srednje Bosne. Garnizon Vojske Republike Srpske konačno je srušen u septembru 1995. godine usljed kombinovanog dejstva vazdušnih napada NATO-a i operacije ARBiH "Uragan" (HURRICANE). Sudbina 150 nestalih pripadnika VRS nije otkrivena sve dok 2006. godine na tom području nije pronađeno nekoliko masovnih grobnica. U jednoj od od njih bilo je 56 obezglavljenih tijela (Cvetković, 2012, str. 191-200). Mudžahedini ARBiH, navodno, poslali su po 28 ljudskih glava u Sarajevo i u Teheran (SCHINDLER, 2007, str. 224).

POLjSKA artiljerija i minobacači Prvog korpusa ARBiH bili su locirani u opštini Stari Grad i Centar, kao i na okolnim brdima i planinskim grebenima. Prema obavještajnim podacima Sarajevsko-romanijskog korpusa Vojske Republike Srpske, na području sela Halilovići na brdu Hum nalazila se baterija haubica 105 mm 102. motorizovane brigade. Na istoj lokaciji nalazila se baterija minobacača od 82 mm. U Sarajevu, na području Briješća, 102. brigada je rasporedila artiljerijsku grupu od 18 artiljerijskih oruđa (ICTY, Radovan Karadzic trail transcript, 2010, str. 4361-4382).
Artiljerijska oruđa su se redovno postavljala i pucala iz bolnice Koševo. Minobacački položaji bili su smješteni u ulici Fuada Midžića i na Trgu solidarnosti. Prema izjavi ratnog zarobljenika Armije Republike BiH, na brdu Orlić ukopana su četiri tenka T-55 i tri haubice 105 mm. Jedan top ZIS i minobacači 82 mm i 120 mm bili su postavljeni na koti 850. Dva minobacača od 82 mm bila su postavljena na području Betanije, u neposrednoj blizini akušerske bolnice, a drugi se nalazio u blizini kuće Ranka Gace. Još jedan tenk i oklopni transporter bili su na poziciji za pucanje u tunelu Ciglane. Dva tenka i dva oklopna transportera Oklopnog bataljona Prve motorizovane brigade ARBiH smještena su na području Buća Potoka na vrhu brda Žuč. Sveukupno, u jeku rata bilo je između 1.800 i 2.000 vojnih ciljeva u gradskom dijelu Sarajeva, koji je bio pod kontrolom Armije bosanske republike (Radinović, 2004, str. 145).

PRVI korpus ARBiH imao je i brojne legitimne vojne ciljeve izvan gradskog dijela Sarajeva. Na primjer, prema ratnim dnevnicima zamjenika komandanta Armije generala Šibera, artiljerijska grupa na planini Igman uključuje top od 130 mm. Ostala oruđa su uključivala teške minobacače 120 mm i šest topova 155 mm. General Šiber priznao je da je Unprofor u julu 1992. godine otkrio vatrene položaje artiljerijske grupe ARBiH na planini Igman (Šiber, 2000, str. 130). Ubrzo nakon toga, trupe Armije Republike BiH napale su i uništile protivartiljerijski radar Unprofora. Jedan Ukrajinac je ubijen, tri ranjena.

Završni izvještaj Ekspertske komisije Ujedinjenih nacija ne pominje vojne operacije koje su zaraćene strane vodile oko Sarajeva, i izbacuje granatiranje Vojske Republike Srpske iz opšteg vojnog konteksta. Međutim, ove operacije duboko su uticale na dinamiku bitke za Sarajevo i, u konačnici, odredile ishod rata.

SARAJEVSKO-romanijski korpus Vojske Republike Srpske suočio se sa tri korpusa Armije Republike BiH i bio znatno brojčano nadmašen od neprijateljskog Prvog (sarajevskog) korpusa ARBiH. Na godišnjem nivou, nikad nije brojao više od 13.000 vojnika (Kovačević, 2018, str. 146).

U unutrašnjem krugu opkoljavanja, Prvi korpus ARBiH je 1992. godine imao 60.442 muškaraca, što je 1995. godine poraslo na 87.009 muškaraca. (Ajnadžić, 2002, str. 87). Do 1995. godine, omjer u broju ljudstva između ovih suprotstavljenih korpusa iznosio je 6,69 : 1 u korist Armije BiH. Treba napomenuti da se pored Prvog sarajevskog korpusa ARBiH, Sarajevsko-romanijski korpus VRS-a suočio i sa Trećim i Četvrtim korpusom ARBiH, na vanjskom prstenu. Treći i četvrti korpus efikasno su opkolili Sarajevsko-romanijski korpus VRS-a, koji je bio prorijeđen oko Sarajeva. Stoga je prema strateškom principu ekonomičnosti sile, Sarajevsko-romanijski korpus, VRS preuzeo strateško odbrambeno držanje i nije preduzimao veće ofanzivne operacije.

SUTRA: SVE OFANZIVE ALIJINE VOJSKE

Preporučujemo

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije

Pratite vesti prema vašim interesovanjima

Novosti Google News
Tagovi

Drugi pišu

Pročitajte više

Komentari (0)

Ostavi komentar

Najnovije iz rubrike

Politika
Tenis
Fudbal
SUPERŠUT OTVARA VRATA HUMANOSTI – „POGLED SRCEM“ STIGAO I DO „ANĐELA“ IZ UŽICA

SUPERŠUT OTVARA VRATA HUMANOSTI – „POGLED SRCEM“ STIGAO I DO „ANĐELA“ IZ UŽICA