Molio za narod

 UPRKOS neospornim manirima čoveka iz visokog društva, koji su karakterisali njegovu ličnost, ne može se poricati da je patrijarh Lukijan bio veoma posvećen i odgovoran pastir. O duhu njegovog vremena možda najbolje govori monumentalna Predićeva kompozicija, koja se čuva u Patrijaršijskom dvoru u Beogradu. Na velikom platnu, prikazan je patrijarh Lukijan kako molitveno kleči pred stojećom figurom svetog Nikole. Patrijarhova ruka je pružena prema brodu Srpske crkve, kome preti opasnost da bude potopljen u dramatičnom nevremenu na Dunavu, dok se u tmurnoj pozadini ove slike uzdižu tornjevi karlovačkog Sabornog hrama.
Pronicljivu analizu ovog Predićevog dela, u kome je budućim pokolenjima veliki umetnik bojama izrazio jedan deo patrijarhovog govora, održanog prilikom njegovog ustoličenja, napisao je poznati istoričar umetnosti prof. dr Miodrag Jovanović:
„Za razliku od Paje Jovanovića, Predić se vrlo retko upuštao u slikanje na velikim formatima. Najveća u celokupnom opusu je jedna slika „Sveti Nikola, pred njim kleči patrijarh Lukijan“, razastrta na skoro pet kvadratnih metara.
O toj „privatnoj slici“ pisao je Predić u „Autobiografiji“. Njena simbolika bila je jasna za svakoga ko poznaje prilike u Vojvodini pred Prvi svetski rat, pisao je Predić, i zbog detalja patrijarhove ruke, koja u molitvi pokazuje na brod sa polomljenim katarkama na uzburkanom moru. Podsetio je da je slika bila izložena u Rimu, 1911. godine, ali je prošla nezapaženo iz dva razloga. „Poražavajuća pojava“ Meštrovića bacila je sve ostalo u zasenak, a s druge strane, pošto je sadržavala znake „zastarelosti i opadanja“, obesili su je više ulaza u jednu salu.
Tokom svoje uprave nad Karlovačkom mitropolijom, patrijarh Lukijan je nastavio plodnu neimarsku delatnost svog velikog prethodnika. Za njegovo ime vezana je restauracija karlovačkog Sabornog hrama, koji se nalazi odmah pored nekadašnjeg Patrijaršijskog dvora.
Katedralna crkva svetog oca Nikolaja sagrađena je u periodu od 1758. do 1762. godine, u vreme uprave mitropolita Pavla Nenadovića, na mestu ranijeg hrama, posvećenog istom svetitelju. Podignuta je po projektu izrađenom u Beču, a u njenoj kripti sahranjeni su skoro svi karlovački mitropoliti i patrijarsi, izuzev Arsenija III Čarnojevića i Arsenija IV Jovanovića Šakabente, čiji se zemni ostaci nalaze u manastiru Krušedolu, kao i patrijarha Georgija Brankovića i Lukijana Bogdanovića, koji počivaju u kripti Gornje crkve.
Ispred veličanstvenog baroknog ikonostasa, danas se nalazi ćivot sa delom moštiju svetog Arsenija Sremca (1233-1263), učenika svetog Save i njegovog naslednika na mestu srpskog arhiepiskopa. Arhiepiskop Arsenije je trideset godina upravljao Srpskom crkvom i sagradio manastir Pećke patrijaršije.
Karlovačka Saborna crkva je građena kao tipična barokna građevina, sa dva tornja, koja po crkvenom učenju simbolično predstavljaju dvojaku prirodu Isusa Hrista - ljudsku i božansku. Barokni ikonostas slikali su Jakov Orfelin i Teodor Kračun, od 1780. do 1781. godine. U velikom požaru, koji je izbio u Karlovcima 7. septembra 1799. godine, teško je stradala i ova građevina. Plamen je, pored dela zgrade Magistrata, progutao i 64 kuće, dok je na samoj crkvi izgoreo desni toranj, na kojem su bila zvona, a levi je bio teško oštećen. Obnovljena je 1805. godine. Generalno je rekonstruisana i restaurirana po projektu arhitekte Vladimira Nikolića, u periodu od 1907. do 1910. godine, za vreme patrijarha Lukijana Bogdanovića.

(Nastaviće se)