Voljen i poštovan

 ŠIROM Karlovačke mitropolije, 17. (30) jula 1907. godine, proširila se strašna i tužna vest da je patrijarh Georgije Branković umro. Iako je u starosti često patio od “hronične bolesti noge”, niko nije očekivao smrt tog velikog i neverovatno energičnog 78-godišnjeg čoveka. Pre svog upokojenja, slavni patrijarh se ispovedio i primio svetu tajnu pričešća iz ruku episkopa bačkog Mitrofana Ševića. Sahranjen je u kripti ispod oltara svetovavedenjske Gornje crkve u Sremskim Karlovcima, koja je sazidana na njegovu incijativu.
Georgije Branković svakako spada među najznamenitije poglavare Srpske crkve, kao i najveće crkvenoprosvetne dobrotvore u Karlovačkoj mitropoliji, kome po impresivnom broju zadužbina koje je iza sebe ostavio, gotovo da nema ravna. Svojim neumornim neimarstvom promenio je izgled Sremskih Karlovaca, koji su od “lepog sela”, postali više nego dostojan administrativni i duhovni centar.
Neorenesansna zgrada Patrijaršijskog dvora, opremljena po ugledu na druge evropske rezidencije tog vremena, kao i građevine Narodno-crkvenih fondova, Bogoslovskog seminara i Stefaneuma zauvek su promenile urbanističku fizionomiju Sremskih Karlovaca, tako da i danas posetiocima ovog malog sremačkog mesta, oduzimaju dah monumentalnošću svoje skladne arhitekture.
Do kraja njegove uprave obnovljena je većina fruškogorskih manastira, a želeći da ima obrazovano sveštenstvo, patrijarh je već 1893. godine otvorio Monašku školu u manastiru Hopovu. Svojim ličnim sredstvima ovaj veliki čovek podigao je zgrade Učiteljske škole u Somboru i osnovnih škola u Belom Brdu, Dalju, Baji i rodnom Kulpinu, s tim što je kulpinskoj školi poklonio i trideset jutara zemlje, za njeno izdržavanje.
Mnogi parohijski i manastirski hramovi, a naročito Saborna crkva u Sremskim Karlovcima, ubeležili su ga kao svog velikog dobrotvora. Pored toga, Georgije Branković je bio velikodušni mecena mnogim poznatim umetnicima, koji su za njega izveli neka od svojih najboljih ostvarenja. Paja Jovanović je za patrijaršijski dvor izradio poznatu monumentalnu sliku “Seoba pod Čarnojevićem”, za koju mu je patrijarh platio 20.000 kruna.
Patrijarh je uživao ugled, koji je nadilazio granice njegove mitropolije, o čemu u svojim zapisima svedoči rektor Karlovačke bogoslovije, Dušan N. Petrović. Bio je član gornjeg doma ugarskog parlamenta i hrvatskog zemaljskog sabora, a slobodni kraljevski gradovi, Sombor i Sremski Karlovci, imenovali su ga svojim počasnim građaninom. Od austrougarskog cara Franca Josifa, odlikovan je Velikim krstom Leopoldova reda, povodom 50. godišnjice svoje svešteničke službe.
Kralj Srbije Milan Obrenović dodelio mu je orden Svetog Save prvog reda, dok ga je kralj Aleksandar odlikovao ordenom Belog orla prvog stepena. Pored toga, crnogorski knez Danilo Petrović dodelio mu je Veliki krst kneževskog crnogorskog Danilova reda, prvog stepena.
U svojoj knjizi posvećenoj patrijarhu Georgiju Brankoviću, protojerej-stavrofor Dušan N. Petrović opisuje sahranu ovog velikana: “Sahrana mu je bila veličanstvena, kakav mu je bio i život, iako pun iskušenja i raznih podmetanja od jednokrvne braće. Na sahrani su bili predstavnici cara iz Beča, kralja iz Srbije, svi episkopi, veliki broj sveštenika i oko 10.000 duša.”
Samo nekoliko godina posle njegove smrti zapisano je u mađarskoj enciklopediji, štampanoj u Budimpešti: “Bio je dobar Srbin i dobar rodoljub, koji je radio za opštu kulturnu dobrobit.”
(Nastaviće se)