Italijani opet traže slike iz Narodnog muzeja

VIŠI sud u Beogradu dobio je novi "hitan zahtev za međunarodnu pravnu pomoć" od tužilaštva u Bolonji, čiji je krajnji cilj da se iz Narodnog muzeja zapleni i u Italiju vrati osam slika koje je Srbija dobila od zapadnih saveznika kao ratnu reparaciju. Ta umetnička dela je 1941. nemački rajhsmaršal Herman Gering po visokoj ceni legalno kupio od porodice Kontini Bonakosi, preko antikvara Euđenija Venture.

Slike su 1949. kao odštetu na ime opljačkanog kulturnog blaga Jugoslaviji dodelili organi Američke okupacione uprave u Nemačkoj. Amerikanci su upravljali Sabirnim centrom u Minhenu, gde su čuvane zaplenjene umetnine nacista.

PROČITAJTE JOŠ - Tintoreto pripada Srbiji

Vlasti posleratne Italije su 1950. retroaktivno okaraterisale legalnu trgovinu s nemačkim nacistima od 1936. do 1945. kao pljačku italijanske kulturne baštine. S tim obrazloženjem tužilaštvo iz Bolonje je prvi put 2015. zatražilo zaplenu slika iz beogradskog Narodnog muzeja, a sad to čini ponovo, jer je taj zahtev naš Viši sud odbio kao neutemeljen. Srpski pravnici su tokom razmatranja zahteva trpeli velike neformalne pritiske, jer su neki mediji prenosili stavove koji su bila revizija istorije Drugog svetskog rata i po kojima je žrtva, okupirana Srbija, oštetila okupacione sile.

- Sud je u preliminarnom razmatranju postavio pravno pitanje: da li su Herman Gering i druge nacističke vođe bili zakoniti vlasnici navedenih umetničkih dela koja su predmet ove međunarodne zamolnice. Bivša Kraljevina Italija bila je saveznik bivšeg Trećeg rajha do septembra 1943, tako da se ne može smatrati da je sticanje prava svojine na njihovoj strani bilo nasilno, niti pod otvorenom silom, niti pod kompulzivnom silom ili zloupotrebom poverenja od strane nemačkih državljana prema italijanskim državljanima kao prethodnim vlasnicima umetničkih predmeta - piše u obrazloženju Višeg suda.

PROČITAJTE JOŠ - Poraženi bi sada da promene istoriju

Srpski pravnici su pažljivo razmotrili navode bolonjskog tužioca da su nemački nacisti kao "moćniji saveznici" primoravali trgovce fašističke Italije da im pod nepovoljnim uslovima prodaju umetnička dela. Viši sud je ovakve tvrdnje odbacio, smatrajući da je njihovo korišćenje "u domenu nedokazane pretpostavke i misaone spekulacije".

Madona sa detetom i donatorom slikara Jakopa Robustija

Odbijajući zahtev iz Bolonje, srpski pravnici su uzeli u obzir i stručno mišljenje Svetske jevrejske organizacije za restituciju, koja smatra da su SAD, kao sila koja je legitimno okupirala nacističku Nemačku, istorijski veoma uspešno obavile i restituciju opljačkanog kulturnog blaga, ali i reparaciju na ime nestalih umetnina, kao u slučaju tadašnje Jugoslavije.

Novi zahtev tužilaštva iz Bolonje ne uzima u obzir takvo mišljenje i nastavlja da uporno traži slike iz Narodnog muzeja, ne nudeći suštinski nove argumente.

PROČITAJTE JOŠ - Kusovac o umetničkim delima: Ništa nismo ukrali

AMERIKA ODLUČILA

SRPSKI sud ističe da je slike koje je kao reparaciju 1949. dobio Narodni muzej, rajhsmaršal Gering legalno kupio u fašističkoj Italiji, i to su imale u vidu i američke okupacione vlasti. Zato Amerikanci ove umetnine nisu smatrali italijanskom svojinom, već imovinom nacističke Nemačke i legitimnim ratnim plenom, kojim su kao sila pobednica "aktom državne milosti" namirivali oštećene zemlje.

PROČITAJTE JOŠ - Italija ponovo traži Geringove slike od Srbije