BEOGRADSKE PRIČE: Kako se razvijao predratni grad

Davne 1939. godine, pre tačno osam decenija, beogradska štampa precizno izveštava kako je broj stanovnika u prestonici dosegao 405 hiljada ljudi. Trend povećanja broja gradskih žitelja je nastavljen, pa je od početka Prvog svetskog rata, kada je ovde bilo nastanjeno oko 100.000 stanovnika njihov proj učetvorostručen.

Pročitajte još - BEOGRADSKE PRIČE: Beograd pre dva veka

Precizni statističari navode veoma interesantne podatke.

- Malo ima evropskih prestonica čiji se broj stanovnika od popisa do popisa stalno i naglo menjao - beleži list "Vreme".- Za poslednjih sto godina, od 1834. godine, broj stanovnika povećao se 29 puta.

Potom novinari iznose veoma zanimljive podatke. Precizno navode kako je 1820. godine srpski Beograd imao (bez turskog dela grada) 5.000 stanovnika, da bi taj broj 1884. godine dostigao 35.000. Na početku 20. veka, 1900. godine grad je imao 70.000, a pet godina kasnije 75.000 žitelja. Nedugo zatim, 1910. godine gradske službe beleže da je u Beogradu nastanjeno 90.000, a 1921. tačno 111.740 stanovnika. Već 1937. taj broj se odnosi na 375.000 ljudi.

- To znači da se za poslednjih 16 godina prestoničko stanovništvo uvećalo za 263.000 stanovnika u delu ranijeg Beograda, a za 11.476 u Zemunu - beleži "Vreme".- Najveći deo priraslog stanovništva čine doseljenici iz unutrašnjosti.

Pedantni novinari iznose još jedan neobičan podatak. Naime, oni objašnjavaju da "ovaj rekordni posleratni priraštaj (misli se na Prvi svetski rat), nije u skladu sa prirodnim priraštajem, jer godišnje prinavljanje iznosi samo 0,66, i prema ovome Beograd ima najmanji prirodni priraštaj stanovnika u zemlji. Broj stanovnika povećava se uglavnom prilivom doseljenika.

Uvid u gradsku statistiku priuštio je predratnim novinarima još neke "poslastice". Tako su napisali i da 1939. godine u Beogradu ima 65.000 registrovanih radnika. Takođe, zabeležili su da u glavnom gradu u tom trenutku (i prema ondašnjim merilima) živi 2501 "milionar". Grad je tada imao 20.000 zgrada u vrednosti od 3,5 milijarde (ondašnjih) dinara.

Promet u pristaništu godišnje je iznosio više od milion tona. U prestonici su tramvajske pruge bile dugačke 80 kilometara.

POVRŠINA I STRUKTURA

Statistički podaci govore i o drugim parametrima koji ilustruju porast prestonice. Tako se, pored broja stanovnika, uvećala i površina atara Opštine beogradske (Beograd je tada sačinjavala samo jedna opština.). Površina je iznosila 17.073 hektara.

Beograd je zvanično 1937. imao 405.000 stanovnika. Od toga pravoslavnih je bilo 77,7 odsto, katolika 15,3, Jevreja 3,3, a muslimana 1,3 procenta. Narodnim jezikom govorilo je 84,2 odsto ljudi, ruskim 4,1 (16. 500), nemačkim 4,4 odsto (18.000), a mađarskim 2,5 procenata.