Beogradske priče: Srce starog Zemuna

POČETKOM prvih decenija 18. veka Zemun postepeno počinje da raste. Od opustošenog, spaljenog i razrušenog turskog sela, ovo naselje se transformisalo u zaokruženu, urbanu celinu.

Ovo za "Beogradske priče" pripoveda Aleksandra Dabižić, autor izložbe "Secesija u Starom jezgru Zemuna", koja je i sada postavljena u Spirtinoj kući, u Glavnoj ulici, kao deo postavke Muzeja grada Beograda.

- Secesijski stil je primenjen na fasadama jedne građevinski homogene i kompaktne kulturno-istorijske celine skoro istovremeno sa pojavom tog stila u drugim evropskim centrima - objašnjava Aleksandra Dabižić. - Secesijske fasade starog jezgra Zemuna dokumentuju značajnu fazu stilskog razvoja grada.

PROČITAJTE JOŠ: Beogradske priče: Od Balkanske do Beogradske

Zemun 1934. godine postaje integrali deo prestoničkog Beograda. Kako objašnjava naša sagovornica, tada je secesija imala takođe svoj tok u Beogradu i ostavila je obeležje na prestonici.

- Secesijski stil pozicionira staro jezgo Zemuna na mapu srednjoevropskih urbanih celina, na čijim objektima je primenjivan, a posebna sličnost se može naći sa manjim gradovima, koji su uticaj stila primali iz Beča.

Na sačuvanom građevinskom fondu starog jezgra Zemuna mogu se iščitati stilski periodi baroka, klasicizma, romantizma, istorijskih stilova, secesije i moderne arhitekture.

Kuća apotekara Štrajma

- Hronološka i stilska faza starog jezgra Zemuna nisu podudarne - podseća Dabižićeva. - Periferni položaj Zemuna, udaljenost od jačih kulturnih centara, ekonomska moć investitora, sastav građevinskog kadra, tradicija i duh građevinarstva, elementi su koji se ogledaju i u stilskoj obradi grada.

Stilske odlike arhitekture starog jezgra Zemuna bitne su kao autentični dokumenti umetničke, i, uopšte, kulturne klime više od dva veka.

PROČITAJTE I: Beogradske priče: Velika i mala "dvojka"

MEĐU najvažnije hroničare starog Zemuna istorija svakako ubraja Miodraga Dabižića, oca autorke ove izložbe.

Tako priča o poštovanju prema Zemunu ostaje nasledna, baš kao i ljubav prema njemu.

Zgrada Vodne zajednice

SREDNjOEVROPSKI GRAD

Rasvetljujući i ukazujući na bogato graditeljsko nasleđe u duhu secesije, autorka je uspela da potvrdi i dokaže značajnu poziciju Zemuna na mapi srednjoevropskih gradova.

- Zahvaljujući višestrukom značaju ovog projekta, nadamo se da će izložba, koja je pred nama, izazvati interesovanje, kako ljubitelja istorije, tako i stručnjaka iz oblasti zaštite kulturne baštine, jer Zemun to sasvim sigurno zaslužuje.

SPIRTINA KUĆA

STRUČNjACI koji se bave zaštitom kulture Beograda ovom prilikom su dobili priliku da istaknu svoje delo. Jer, kako kaže Olivera Vučković, direktorka Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda, do kraja novembra, do kada će izložba biti otvorena, ponovo su otvorena vrata Spirtine kuće.

- Ovo zdanje je dragocen spomenik kulture, to je zgrada koja je nastala sredinom 19. veka i koja je u svoje vreme predstavljala jednu od prvih visokoparternih porodičnih kuća starog jezgra Zemuna - podseća Vučković. - U njoj je živela porodica Spirta, a to zdanje je od 1971. godine postalo Zavičajni muzej Zemuna.

Zgrada Vodne zajednice

Foto: Snežana Negovanović, Miroslav Dedić i Dragan Stojković