MOBILIZACIJA PROTIV JEDNOG NARODA - SRPSKOG: Za razbijanje Jugoslavije komunisti su koristili verske i nacionalne sukobe

Stvorena kao "štab" međunarodne revolucije, Kominterna je, vremenom, izgubila svoj osnovni cilj i postala sredstvo za održavanje "socijalizma u jednoj zemlji", stvarano za zaštitu boljševičke vladavine od spoljne intervencije. Tako je izvršena instrumentalizacija revolucionarnih ciljeva sa stanovišta interesa boljševika. A tu logiku su bile prinuđene da slede i komunističke partije drugih zemalja. Komunistička partija Jugoslavije, prošavši posle 1928. godine kroz čistilište frakcijskih borbi, postala je monolitna partija staljinskog tipa, jedna od najodanijih "sekcija" Kominterne.

Globalna politika Kominterne i Sovjetske Rusije bila je usmerena protiv zemalja pobednica u ratu i novog poretka u Evropi, zasnovanog na mirovnim ugovorima u Versaju. Nacionalno nezadovoljstvo u pobeđenim zemljama, izražavano i u revanšističkim i revizionističkim težnjama, boljševici su koristili kao osnovno oruđe za izazivanje sukoba i revolucije na evropskom tlu. Sve do 1934. godine Kominterna je preko svojih sekcija pružala podršku i ekspazionističkim težnjama Hitlerove Nemačke za proširenje na račun: Francuske (Rur), Čehoslovačke (Sudetska oblast), Poljske (Dancing i Šleska).

JUGOSLAVIJA JE OPET za komuniste bila država koju treba ponajpre razoriti, sa ideološkim obrazloženjem da je ona rezultat mirovnih ugovora i zavojevanja Srbije, u kojoj srpski narod, kao "vladajuća" nacija ugnjetava sve druge jugoslovenske narode i pripadnike nacionalnih manjina. Za razbijanje Jugoslavije komunisti su koristili verske i nacionalne sukobe, a kao "razorne snage" pojedine opozicione nacionalne stranke (HSS, slovenačke klerikalce, crnogorske federaliste), terorističke i fašističke pokrete (VMRO, Ustaški pokret), s kojima je trebalo stvarati "borbene sporazume". Tako je osnovna crta jugoslovenske varijante staljinizma bilo stvaranje posebnih nacionalnih država na balkanskom tlu kao jedne od etapa zadate jugoslovenske revolucije.

Svođenje celokupne borbe komunista u Jugoslaviji na nacionalnu borbu bilo je opravdavano jednom ideološkom kategorizacijom glavnog objekta te borbe, "velikosrpske" buržoazije, kao klasnog i nacionalnog neprijatelja, koji eksploatiše i ugnjetava sve druge nesrpske narode i slojeve. Ali je to ideološko usmeravanje išlo protiv celog srpskog naroda. Čak su i najistaknutiji srpski komunisti, optuživani kao smetnja boljševizaciji partije, sumnjičeni za "velikodržavlje" i podršku "svojoj velikosrpskoj" buržoaziji. Ukoliko bi ostajali u partiji, kao pripadnici "vladajuće" nacije, njihova idejna "skretanja" su teže kvalifikovana, nego komunista "ugnjetenih" nacija, kojima se gledalo kroz prste, čak i ako bi sarađivali sa svojom nacionalnom buržoazijom. Tako je promovisano nepisano načelo: mobilizacija svih jugoslovenskih naroda protiv jednog - srpskog naroda.

Za takvu nacionalnu politiku, princip nacionalnog samoopredeljenja i otcepljenja nije uziman dosledno, polazeći od prava pojedinih naroda, već od "istorijskih" pokrajina, kod Hrvata, na primer, zasnovan na istorijskom i državhom pravu, na idejama koje potiču još iz feudalnog doba.

HRVATSKI, SLOVENAČKI, makedonski komunisti prihvataju ovakav nacionalni koncept, postaju dosledni "boljševici" sa ubeđenjem da se time rešava pre svega pitanje njihove posebne nacionalne državnosti. U tom cilju, inicijatori su saradnje sa građanskim nacionalnim pokretima svoga naroda, pod izgovorom da treba obezbediti rukovodeću ulogu partije u tim pokretima. Ovakav trend nacionalne politike utiče na izmenu strukture članstva: u partiji, naročito u rukovodstvu preovlađuju uglavnom hrvatski i slovenački kadrovi. A u jednoj ilegalnoj partiji boljševičkog tipa, kadrovi rešavaju sve. Odlukama o teritorijalnoj organizaciji KPJ, čak odlukama o stvaranju posebnih nacionalnih partija, projektuju se buduće nacionalne države, u slučaju Hrvatske čak znatno uvećane; predviđaju se i posebni statusi za Vojvodinu i Kosovo i Metohiju, dok se srpski nacionalni prostor uglavnom, zanemaruje. Tako se celokupna politika KPJ za duži niz godina usmerava na dezintegraciju Jugoslavije i stvaranju nacionalnih država na njenom tlu. Zahtevi za otcepljenje kod hrvatskih i slovenačkih komunista se održavaju znatno duže od zvanične politike KPJ: godine 1938. CK KPJ Hrvatske odbija "da brani zemlju" , dok se ne reši hrvatsko pitanje; 1939. godine Kardelj objavljuje svoj poznati spis o slovenačkom nacionalnom pitanju u kojem utvrđuje da će Slovenija ostati u Jugoslaviji samo dok je to u njenom interesu.

SRPSKI KOMUNISTI, potičući uglavnom iz redova stare socijaldemokratske partije, dosta dugo su insistirali na klasnom i internacionalističkom stavu. Ali i pored tog tvrđeg stava, koji se graničio sa dogmatizmom, i kod njih možemo naći nacionalne porive. Vođe srpskih socijalista 1914. godine traže obnavljanje uvećane Srbije sa Makedonijom, Bosnom i Hercegovinom i Južnom Dalmacijom, a 1924. godine vođe srpskih komunista se protive dezintegraciji Jugoslavije i traže njenu reorganizaciju na bazi nacionalnih autonomija. U svemu tome može se naći zalaganje za odbranu srpskog nacionalnog interesa. Kad Sima Marković brani opstanak Jugoslavije on ističe nemogućnost otcepljenja i stvaranja nacionalnih država zbog nacionalne izmešanosti, misleći pod tim i na Srbe van granice Srbije. Malo je ko od srpskih komunista prihvatao da bude zadati "internacionalista" sa isključivim zadatkom da potpomaže nacionalizam Hrvata i Slovenaca i stvaranje njihovih nacionalnih država.

Optuživani i gonjeni kao protivnici "boljševizacije", zagovornici socijaldemokratije i "desničari", dobar deo srpskih komunista je do sredine tridesetih godina izvan KPJ, bilo kao isključeni, bilo kao disidenti. Ta partija postaje ponovo privlačna za Srbe tek uoči Drugog svetskog rata kada ona prihvata borbu protiv fašizma i odbranu Jugoslavije kao državne zajednice. Taj novi priliv srpskih komunista obnavlja u KPJ njenu višenacionalnu strukturu. Ali ni tada ni kasnije srpski komunisti neće u toj partiji imati neku kreativnu ulogu, služiće više kao instrument i pomoćna snaga vođi jugoslovenskih komunista.

STALjINOV LAGANI ZAOKRET

OD POLOVINE 1934. godine, kada je bilo očigledno da se ravnoteža između zemalja zapadne demokratije i fašističkih sila naglo pomera na štetu ovih prvih, Staljin tada započinje lagani zaokret u pravcu korenite revizije sovjetske spoljne politike: u jesen 1934. Sovjetski Savez ulazi u Društvo naroda, međunarodnu organizaciju koju je do tada smatrao "razbijačkom pećinom" izmišljenom da suzbije oslobodilačke pokrete u svetu; u proleće 1935. sklopljen je i savez sa Francuskom, zatim sa Čehoslovačkom; izmenio se i neprijateljski stav prema zemljama Male Antante, prema Jugoslaviji već od jeseni 1934, kad je Sovjetski Savez zvanično osudio atentat na jugoslovenskog kralja u Marselju kao delo zavere fašističkih sila. Kominterna je zvanično tu politiku prihvatila na svom Sedmom kongresu u leto 1935. godine.

BONUS VIDEO: DESILO SE PRE 36 GODINA - Hrabar potez Milutina zbog kog je dobio nagradu Večernjih novosti