PREŽOLIMAR ČUVA ZANAT: Ručno izrađeni oluci ponovo postali tražena i cenjena roba u zapadnoj Srbiji
STARINSKI, gotovo zaboravljeni načini ručne izrade limarske galanterije na stambenim objektima se sve više vraćaju u zapadnu Srbiju.
Najviše na starinska zdanja u gradovima, naročito ona građena u šumadijskom stilu, koja gube svoju originalnost ako se na njih, primera radi, montiraju industrijski napravljeni metalni, ili oluci od plastike...
- Vraća se narodno poverenje u ručnu izradu limarske galanterije, naročito oluka koji su, osim svoje funkcije, oduvek i deo "duše" svakog zdanja, svojevrsni pečat njegovog spoljnog izgleda - svedoči starinski zanatlija Predrag Dmitrović (69), u krajevima oko Gornjeg Milanovca poznat kao Prežo limar.
Dmitrović setno podseća na vremena kad je starinski način izrade i ugradnje limarske galanterije bio gotovo obavezan - čak i na tadašnjim novogradnjama, iako je i na njima industrijska limarija uzimala zamah, uglavnom zbog bržeg obavljanja posla.
- Pre više od pola veka, sva limarija, pogotovo za kuće, rađena je ručno. Sada na taj način u ovim krajevima radi nas nekoliko limara. Jesmo sporiji od industrijske izrade, kako i ne bismo bili, ali su oluci, pokrivke, opšavi i sve drugo, rađeni ručno, znatno trajniji.
Ljudi nam, kad naručuju od nas te majstorije, svedoče: "Ako se gleda dugoročno, ručni način izrade nam je mnogo jeftiniji!" Inače, osim od pocinkovanog lima, "dušu" kućama naročito daju majstorije od bakra. One su i lepe za oko, i dugotrajne - veli Prežo kojeg smo sa mlađim majstorima zatekli u centru Gornjeg Milanovca, tokom ugradnje oluka koje su sami izradili, a jedino moderno u tom njihovom poslu je bila auto-dizalica.