KOKARDA MOŽE UZ PETOKRAKU: U selu Subjel kod Kosjerića bledi ratna ideologija, jedan pored drugog dva različita spomen-obeležja

Oba su nedaleko od lepo uređene Crkve Svetog Luke i na raskrsnici puteva koji vode ka Mušićima, Ježevici i dalje prema Divčibarama. Pogled prolaznika prvo se zadrži na spomen-bisti generala Draže Mihailovića, rad vajara Branka Tijanića iz Šljivovice. Tu, pored, je spomenik jedanaestorici poginulih partizana.

Živeo je Subjel četiri decenije sa obeležjem pod petokrakom. A onda su se sve glasnije čuli predlozi da se podigne i spomenik Draži, pod čijom komandom je bila većina naroda iz ovog kraja.

Akciju za podizanje spomen-obeležja komandantu četničkog Ravnogorskog pokreta pokrenuo je Beograđanin Miloš Đurić, rodom iz ovog sela, a podržali su ga meštanin Sava Marić i Milutin Pantović iz Kosjerića, i mr Radovan Kalabić, autor knjige "Ravnogorska istorija". Svoj doprinos dao je i Dražin unuk Vojislav, koji je u jesen 2008. otkrio bistu generala.

Šest godina kasnije, Sava Marić i Miloš Đurić kupuju brvnaru koju meštani postavljaju u spomen-park iza Dražine biste i nazivaju je Čičin vajat.

Iako ih dele ideološke razlike, živi učesnici i potomci dve vojske u Subjelu i Mušićima brižljivo čuvaju oba spomenika. Na prigodne datume pristalice i potomci polažu vence i cveće, svak kod svog obeležja i retko pokreću priče iz prošlosti. Dok je vodio parohiju Crkve Svetog Luke, sveštenik Milutin Stefanović na Đurđevdan je uvek služio parastos i osveštavao i jedan i drugi spomenik.

NAJPAMETNIJE SELO U OPŠTINI

DOK je bio živ i držao kafanu blizu spomenika, Sava Marić je tvrdio da Subjel ima više pameti nego ostatak opštine. Činjenice ga podupiru: iz Subjela je vojvoda Aleksa Popović, starešina Užičke nahije, ovde su se rodili filozof, esejista i prevodilac Sreten Marić, njegova sestra slikarka Liza Marić Križanić i brat Dragoslav, diplomata i ambasador u Grčkoj. Iz Subjela potiču i pesnici Radoslav Mića Cajić, Milijan Popović i Milijan Dika Despotović.