OD ULTIMATUMA DO OBJAVE RATA: Izložba u Istorijskom arhivu Kraljevo povodom 110 godina od početka Prvog svetskog rata
Izložbom kopija Ultimatuma Austrougarske Srbiji od 24. jula 1914. godine, koncepta Odgovora srpske Vlade na Ultimatum (25. jul), kao i Telegrama objave rata (28. jul), čiji se originali čuvaju u fondu Ministarstva inostranih dela Državnog arhiva Srbije, Istorijski arhiv Kraljevo pridružio se obeležavanju 110 godina od početka Prvog svetskog rata.
Imajući u vidu značaj godišnjice početka jednog od najvećih sukoba u istoriji čovečanstva, ideja je da dokumenta koja su mu neposredno prethodila budu izložena javnosti, ne samo u Beogradu, već i širom Srbije, pa će tako Kraljevčani biti u prilici da pogladaju kopije u holu Istorijskog arhiva.
- Ova značajna dokumenta praktično su bila uvod i povod Prvog svetskog rata koji je jedan od najkrvavijih u našoj istoriji. Originali su izložni u Državnom arhivu Srbije, dok će arhivi širom Srbije svojim sugrađanima predstaviti kopije – kaže Aleksandar Lazović, arhivista u kraljevačkom Istorijskom arhivu.
Kako se navodi u knjizi „Srbija u Prvom svetskom ratu“ dr Andreja Mitrovića, čitajući austrougarski Ultimatum Srbiji 1914. godine, tadašnji britanski državni sekretar spoljnih poslova ser Edvard Grej je rekao carsko-kraljevskom ambasadoru da je to „najužasniji dokument koji je jedna država ikada uručila nekoj drugoj državi“.
- Tadašnja srpska Vlada je odbila Ultimatum koji su činili brojni zahtevi, a koji je imao rok od samo dva dana za odgovor. Na taj način srpska Vlada je pokazala da drži do časti i slobode svog naroda – navodi se, pored ostalog, u knjizi dr Andreja Mitrovića.
A, na predlog Arhiva Srbije, Unesko je, 2015. godine, Telegram objave rata Austrougarske Srbiji svrstao u Međunarodni registar „Sećanja sveta“.