U MOZERU SEDIŠTE LOKALNE UPRAVE: Najpoznatija vila u Vranjskoj Banji pod zaštitom kao spomenik kulture (FOTO)
JEDAN od najlepših objekata u Vranjskoj Banji je vila Mozer, Banjčani kažu da je uvek bila važna građevina, ali o njenoj istoriji se tek pomalo zna.
Foto: J. Stojković
Od zvaničnih podataka zna se da je izgrađena daleke 1887. godine i da ju je za odmor sagradio nemački industrijalac Bruno Mozer. Danas je pod zaštitom kao spomenik kulture i sedište je lokalne samouprave.
- Zgradu smo adaptirali ne remeteći njen prvobitni izgled. Odnedavno je objekat pod zaštitom Zavoda sa zaštitu spomenika kulture. Arhitektonska lepota objekta nije narušena ni posle toliko godina - kaže predsednik opštine Dragan Sentić.
U ovoj zgradi nalazi se i jedino javno preduzeće u opštini, kao i svečana sala gde se održavaju venčanja i sastaju odbornici ovdašnje skupštine.
Ko je bio Bruno Mozer malo je poznato, pored vile sagradio je i fabriku za preradu kudelje na obali reke Banjštice.
- Nije isključeno da je reč o potomku čuvene porodice Mozer koja je bila poznata po proizvodnji vina i alkoholnih pića u Zemunu, gde postoji slična građevina, ali zvaničnih podataka o povezanosti porodica nema. Pominje se da je bilo širenja vinarije na jug Srbije, ali se ne pominje Vranjska Banja - kaže istoričar Nenad Stojiljković.
Novinar u penziji Slavomir Kostić mišljenja je da industrijalac koji je radio nekada u Banji nije bio poslovno povezan sa čuvenom porodicom Mozer iz Zemuna, ali ne može da isključi eventualne rodbinske veze.
Konfiskovana i ustupljena opštini
OVA velelepna građevina je posle Drugog svetskog rata konfiskovana i ustupljena opštini Vranjska Banja na upotrebu. Rekonstruisana je 2011. godine.
- Sudbina vile je bila takva da je uvek korišćena za administrativne poslove u nekadašnjoj samostalnoj opštini, a kasnije i gradskoj opštini Vranjska Banja. Bila je mesna kancelarija i od 1965. kada je Banja izgubila status opštine - ističe Kostić.
- Industrijalac koji je sagradio vilu u Banji bavio se proizvodnjom konoplja koristeći toplu banjsku vodu, jer tada reka nije bila kanalisana kao danas pa je izvirala na više mesta gde se koristila za topljenje konoplja - kaže Kostić.
Mozer je pre početka Prvog svetskog rata napustio Srbiju. Vilu je prodao porodicama industrijalaca Ilić, Petrović i Teokarević koji su u Leskovcu imali prvu fabriku vunenih tkanina i gajtana.