SABORSKA BESEDA PATRIJARHA NA VUKOVOM SABORU: Slava jeziku i pismu našem (FOTO)
SRPSKI jezik, jezik Vuka i Dositeja, Svetog Save i kralja Milutina, despota Stefana Lazarevića i Đurđa Brankovića, Andrića i Crnjanskog, temelj i kolevka, sadržaj i prostor, hram i dom našeg nacionalnog identiteta danas se nalazi na udaru onih sila koje nastoje da ga promene i izvitopere, da mu preseku dotok životodanih sokova i da ga obezliče.
Foto Tanjug
Reči su ovo patrijarha srpskog Porfirija čija je beseda juče krunisala jubilarni 90. Vukov sabor u Tršiću, najstariju i najmasovniju kulturnu manifestaciju u Srbiji.
Poglavar SPC ukazao je na centralnom saborskom događaju u Tršiću nadomak Loznice, rodnom selu znamenitog srpskog lingviste, filologa, antropologa, književnika, prevodioca i akademika Vuka Stefanovića Karadžića, da ne treba posebno isticati, jer je prepoznatljivo, ali, kako je naveo "treba podvući jer izgleda da nije svima i do kraja jasno" da ovde nije reč o jeziku kao nekom izdvojenom, samosvojnom fenomenu:
- Promena jezika za cilj ima promenu čoveka koji ga govori, koji na njemu misli i piše, peva i plače, koji je tim istim jezikom formiran i kojim on formira druge. Ova nasilna promena ima izgled filološkog, ali je ona u stvari antropološki fenomen. Nasilje nad jezikom koje gledamo i kome se suprotstavljamo tek je uvod u nasilje nad čovekom. Ukoliko pristanemo na ukidanje slobode u razvoju i spontanosti u procvatu jezika i iste zamenimo odozgo, tačnije je reći: odozdo, nametnutim promenama i pravilima, učinili smo prvi korak u ukidanju slobode svakog čoveka da bude ono što jeste i da se razvija u pravcu u kome želi da ide. Sa zaprepašćenjem gledamo kako politički komesari jezičke revolucije šire svoju novu veru, svoj novogovor prividne korektnosti i lažne ravnopravnosti, nastojeći da živi jezik Vuka i Dositeja sabiju ili rastegnu u prokrustovske postelje svojih ideoloških i političkih ciljeva.
Srpski patrijarh nas ipak ohrabruje da nadu uliva činjenica da ova nastojanja ne prolaze bez otpora i da se "na sve strane naše zemlje podižu glasovi u odbranu jezika kao jednog od osnovnih ljudskih prava". Ta prava, danas kao i uvek do sada, podvlači prvojerarh, zajedno sa institucijama od nacionalnog značaja, brojnim fakultetima i institutima, brani i braniće Crkva.
Naglašava patrijarh Porfirije i da je saborsku besedu započeo konstatacijom da Vuk Stefanović Karadžić i Dositej Obradović leže jedan naspram drugog ispred glavnog portala Saborne crkve u Beogradu:
- Tu jednostavnu činjenicu nedobronamerni tumači, bilo da dolaze sa leve ili desne strane srpskog političkog i kulturnog rakursa, mogu da protumače na takav način da se oni, u stvari, nalaze izvan crkve. Da za njih u crkvi mesta nema, a da, s druge strane, crkva njima nije ni potrebna. Tumači drugog nadahnuća i interpretativnih potencijala u tome vide sasvim drugačiju stvarnost i poruku. Vide Vuka i jeromonaha Dositeja, dva mudra i dobra starca, koji svojim delom, kao nekim brižnim rukama, ukazuju na Crkvu kao suštinsko sabiralište srpskog naroda, izvor i garant njegovog identiteta i opstanka, i uzimajući za ruke bezbrojne generacije naših sunarodnika sve ih, jednu po jednu, neumorno uvode u nju.
Sudbine manjih naroda
VELIKE sile, podvukao je patrijarh Porfirije, nastoje da u svrhu ostvarivanja svojih političkih interesa preusmeravaju sudbine i razvoj manjih naroda, nastojeći da ih približe sebi, promene, iskoriste i zloupotrebe. Ti se ciljevi, kako je rekao, ostvaruju različitim sredstvima:
- Ona se kreću u širokom rasponu, od vojne prisile, preko ekonomskih uslovljavanja, pa sve do kulturno-identitetskih intervencija i promena.
Tradicionalnom događaju u Tršiću pored patrijarha srpskog, prisustvovali su i potpredsednica Vlade Srbije i ministarka kulture Maja Gojković, rođena Lozničanka supruga predsednika Republike Tamara Vučić, savetnik predsednika Srbije za kulturu Dejan Savić, akademik Svetislav Božić, gradonačelnik Loznice Vidoje Petrović, episkop šabački Jerotej.
Centralni saborski program pod nazivom "Venac igra u slavu Vuku" izveo je ansambl narodnih igara i pesama Kosova i Metohije "Venac" iz Gračanice, a održano je i tradicionalno saborsko poselo "Kolo za Vuka".