ZMIJANJSKI VEZ PRED BANAĆANIMA: Saradnja Kikindskog i Muzeja Republike Srpske iz Banjaluke (FOTO)

 U prostranoj galeriji "Nova" ovdašnjeg Narodnog muzeja prikazana je ova narodna umetnost na boščama, rukavima ženskih košulja i haljina, te peškirima, ali i nakit sa motivima veza koji je postao prvo nematerijalno kulturno dobro iz BiH i Republike Srpske koje je UNESKO upisao na svoju listu.

- Ovaj vez potiče sa Manjače, rodnog kraja pisca Petra Kočića, a Zmijanje pripada dinarskoj oblasti gde su žene odvajkada pokazivale posebno umeće. Ovaj ručni rad praktikovale su zimi, kada nisu imale mnogo posla, a stvarajući divne primerke veza pokazivale su lepotu svog kraja, ali i svoje emocije. Srećom, vez i njegova vrednost, kao deo identiteta ljudi sa Zmijanja, prepoznati su i u savremenom dobu, pa ga dizajneri i zanatlije primenjuju na odeći, nakitu, predmetima upotrebne vrednosti... - objašnjava etnolog Danijela Đukanović, autorka izložbe i muzejski savetnik u Muzeju Republike Srpske, čija saradnja sa Kikinđanima je animirala i udruženja iz sela čiji stanovnici potiču iz Bosanske krajine.

Tako su na izložbu pozvane članice udruženja žena iz Nakova, Banatskog Velikog Sela, Novih Kozaraca i Ruskog Sela, sa kojima će - kako najavljuje Lidija Milašinović, direktorka Narodnog muzeja u Kikindi - organizovati i druženje, kao mogućnost da prikažu šta imaju od zmijanjskog, ali i drugog veza. U planu je, saznajemo, i organizovanje radionica...

Valentina Mickovski, članica Gradskog veća u Kikindi, koja je zadužena za kulturu i obrazovanje, uz zadovoljstvo zbog uspostavljanja saradnje sa banjalučkom ustanovom, kaže i da će izložba "Zmijanjski vez, svetsko nematerijalno nasleđe" u ovdašnjem Nardonom muzeju biti otvorena do 30. avgusta.

Boje

- ZMIJANjSKI vez radi se samo tamno plavom bojom, a preovlađuju različite geometrijske kompozicije, pretežno motivi romba i jabuke. Najviše je prisutan na ženskoj pravoslavnoj narodnoj nošnji, manje na muškoj, i to je jedini vez u Bosni i Hercegovini koji je rađen u jednoj boji. Inače, pravoslavno stanovništvo vez je radilo najčešće u četiri, a katoličko u dve boje - precizira Danijela Đukanović iz muzeja RS.