BILO I PROTESTA ZBOG NOVOTARIJE: U Pirotu otvorena izložba povodom 100 godina elektrifikacije (FOTO)

Autorke izložbe Milena Milenković i Ivana Tasić, kažu da izložbe svedoči o izgradnji prve centrale, nabavci opreme i montaži, osnivanju prvog električarskog i industrijskog društa, ali i o protestima zboig visoke cene struje.

- Elektrifikacija kao civilizacijsko dostignuće i iskorak u budućnost nailazila je na brojne porepreke. Pored finansijskih problema oko izgradnje prve centrale na mestu današnje distibucije, tu je bio i otpor građana prema inovacijama i novitetima i svakoj vrsti promena. Ključni korak je bio formiranje Pirotskog industrijskog i električnog društva čiji su akcionari bili bogati građani. Prva termoelektrana podignuta je krajem 1921. godine na desnoj obali Nišave, sa zadatkom da osvetljava grad. Prvi kilovati su proizvedeni i osvetlili imućnija domaćinstva i centar varoši 12. avgusta 1922. godine - kažu autorke izložbe.

Centrala je bila skromnih mogućnosti, odnosno kapaciteta pa se nakon njene izgradnje razmatrala i varijanta da se jedna podigne na Nišavi kod sela Staničenja, koja  zbog finasijskih problema nikad nije izgrađena. Osnivači Industrijskoog društa su u to vreme imali monopol, pa su cenu kilovata određivali po vlastitom nahođenju i računici. Suočeni sa skupom strujom , Piroćanci su u nekolikko navrata organizovali proteste, a najznačajniji je bio 1936, kada je na čelu protestanata, odnosno „bundžija“ bio tadašnji  predsednik opštine pirotske Branko Radosavljević.

Uprkos svemu, potrošnja struje se povećavala, odnosno potražnja je bivala sve veća, pa je 1939. godine na Temnštici podignuta hidrocentrala za potreba „Tigra“ i građanstva, tako da je elektrosnabdevanje postalo stabilno. Ovu centralu je projektovao vrhunski stručnjak Miladin Pećinar. Pomenuta centrala još uvek postoji, besprekorno je očuvana, može da radi i deo je Muzeja tehnike.