CRKVA NIČE NA TEMELJIMA IZ SREDNJEG VEKA: Značajan poduhvat Kanađanina našeg porekla i meštanina Bogdanja, nadomak Trstenika

С. БАБОВИЋ 03. 12. 2021. u 07:51

KANAĐANIN srpskih korena Ljubiša Radojević (97) uložio je oko 20 miliona dinara da izgradi ceo manastirski kompleks sa crkvom na temeljima bogomolje iz srednjeg veka u selu Bogdanje kod Trstenika.

Foto Privatna arhiva

Njegov san dobio je i prve konkretne obrise: nedavno su osveštani temelji, a gotova je prva ploča za novu crkvu. Blagoslov je stigao od kruševačkog episkopa Davida, u temelje je položena gramata, a meštani su oduševljeni što će na oko 400 metara nadmorske visine oživeti sveto mesto.

- Stric sve prati i presrećan je - kaže, za "Novosti", Ljubiša Radojević iz Vrnjačke Banje, sinovac i imenjak kanadskog dobrotvora.

- Nije nimalo jednostavno zidati na tim visinama, logistički je gradnja vrlo složena.

Put je loš, dovoljno je da jednom padne kiše, tri dana mora da se pauzira, oprezno mora da se transportuje materijal. Tokom građevinskih radova došlo se i do novih nalaza temelja stare crkve. Nadamo se da ćemo naredne jeseni doći do tavanica.

Stariji Radojević je 2019. godine, pre nego što su uopšte započeti radovi, finansirao i arheološka istraživanja, što je bezmalo jedinstven slučaj. Želeo je da sve bude po zakonu, pa ceo projekat prati Zavod za zaštitu spomenika u Kraljevu. Vernici Crkvene opštine Medveđa krenuli su da se priključuju celoj akciji kako bi se podigao manastirski kompleks sa Crkvom Svetog Đorđa.

Foto S. Babović

Ranija istraživanja donela su saznanja i o nešto mlađim grobovima nadomak temelja.

Pronađen je i novčić cara Leopolda Prvog iz 1676. godine, kao i određena količina turskih akči i novac s kraja 19. i početka 20. veka. Utvrđeno je da je crkveni objekat zidan u tehnici dva reda pritesanog kamenja u kombinaciji sa pločanim malterom. Sama crkva je imala dimenzije koje u širinu idu i oko osam metara, dok se u spoljnim dimenzijama u pravcu istok-zapad prostirala skoro 15 metara.

Najstariji pisani trag o postojanju crkve nađen je u delu Joakima Vujića 1828. godine, koji spominje stradanje manastira u vreme princa Evgenija. Nešto kasnije, 1882. godine, u "Srpskim ilustrovanim novinama" slikar Vladislav Titelbah prikazao je jednobrodnu crkvu sa propalim svodom, građenu od tesanog i lomljenog kamena. Na osnovu svih tih saznanja, crkva "na vrhu Bogdanje" je krenula da se gradi, uz Božju pomoć.

ĐUROVAČA

Meštani su i ranije verovali da je na brdu bila Crkva Svetog Đorđa, jer od pamtiveka brdo nosi ime - Đurovača. Stotinama godina na brdu su ostavljali krstiće, novac, molili se, izlazili na svaki Đurđevdan. Postoje i pisani tragovi koji su naučnicima ukazivali na to gde treba da potraže temelje bogomolje.

GDE JE MILICA UPOZNALA LAZARA

LEGENDA kaže da je kneginja Milica, ćerka Vratka Nemanjića (Jug Bogdana), a čukununuka Stefana Nemanje, upoznala kneza Lazara Hrebeljanovića u trsteničkom kraju, gde se posle Kosovskog boja 1389. godine i kraćeg stolovanja, zamonašila i upokojila u obližnjem manastiru Ljubostinja. Prema jednom predanju, na oko 30 kilometara od Kruševca, upravo kod Đurovače, nalaze se ostaci dvora Jug Bogdana, po kome je, kako se veruje, celo selo (Bogdanje) dobilo ime.

Pogledajte više