KAD JE PREFERANS VIŠE OD IGRE: Kartanje utroje, smišljeno u 19. veku u Francuskoj, uzdignuto u carskoj Rusiji, hit u Vojvodini

Adut među svim adutima, šahovska figura od papira, kako je govorio Boža zvani Pub, koga je opevao panonski mornar Đorđe Balašević, a to potvrđuje i Dragan Jonović Jone, jedan od najboljih majstora ove igre u Srbiji, višestruki prvak Vojvodine u preferansu.

Smišljen početkom 19. veka u Francuskoj, preferans, kao kartaroška igra utroje, smatra se najzanimljivijom, najatraktivnijom i najromantičnijom igrom, mnogi ga nazivaju šahom sa kartama i zastupljen je u književnim i likovnim delima, životima mnogih boema i kreativaca, koji su njime obeležili dokolicu, kafanski život, studentske dane, druženje i zabavu.

Prisutan među umetnicima, naučnicima, književnicima, preferans je najveću slavu i rasprostranjenost doživeo oko 1840. u carskoj Rusiji, gde je prihvaćen kao igra višeg staleža, slično bridžu u anglosaksonskim zemljama, a odatle se dalje širio po svetu i usavršavao, ali nikada nije postojala dovoljna pokretačka snaga koja bi pokušala da ga društveno ozvaniči i transformiše u sportsku disciplinu.

- Najveća kočnica u razvoju preferensa je veliki broj njegovih varijanti i oblika, kombinacija i finesa, koje ga čine neizmerno zanimljivim, a upravo to ga ozbiljno odvaja od ostalih igara sa kartama koje sve imaju svoja osnovna pravila - kaže Danilo Bukinac, prvi čovek Saveza vojvođanskih preferans klubova, napominjuću da se baš zbog toga preferans uči dok si živ i da ova igra ima 56 miliona kombinacija.

POČECI igranja preferansa kod nas vezuju se za Kostu Cukića, koji je za vreme kneza Mihaila bio ministar prosvete i finansija, čuvenog i po tome što je uveo dinar kao zvanično sredstvo plaćanja u Srbiji. Ekspert za ekonomiju napisao je i - priručnik za preferans.

- Preferans čoveka oplemenjuje, jer nije samo igra besprekornog poznavanja pravila i logike, nego i improvizacije, kreacije i dinamike, a pre svega primarnog džentlmenstva - ističe Pera Pilipović, poznati preferans majstor iz Elemira, kod Zrenjanina.

PROŠLE godine se navršilo četvrt veka od formiranja Saveza klubova igrača preferansa Vojvodine, tačnije 30. septembra 1995. godine u Bačkom Gradištu grupa entuzijasta, predstavnika pet klubova, na čelu sa sada pokojnim Danetom Drapšinom, dugogodišnjim generalnim sekretarom saveza, formirala je Preferans savez Vojvodine.

- Za proteklih 25 godina, formirano je preko 80 klubova u Vojvodini, sa 1.200 igrača, a danas su aktivna 33 kluba i oko 450 kartaroša, koji se kartaju uglavnom "mađaricama", sa četiri adutske boje - zelenom, crvenom, tikvom i makom - precizan je Pera Pilipović.

Zaljubljenik u preferans naglašava da to nije kockarska igra, nego strast, ljubav i zanos, a jedna partija u proseku traje četiri sata i kada se igraju turniri, igrači spoje 24 sata maksimalne koncentracije, energije i pozitivnog raspoloženja, jer bez toga, uz oko 30 odsto sreće, nema trijumfa.

MAJSTOR ove igre Dragan Jonović Jone priznaje da je sasvim slučajno počeo da igra preferans, 1992. godine, zbog jedne lepe devojke koju je upoznao na bazenu u Pančevu.

- Devojka i njen drug tražili su trećeg za tu "njihovu igru", pitali su me da li znam, klimnuo sam glavom, a kako bih drugačije, a u stvari pojma nisam imao - priseća se popularni Jone, ne krijući da je već kod prvog deljenja bio "provaljen", devojka ga je pitala zašto se hvalio da zna, a on je iskreno odgovorio, samo zbog nje, i pridobio simpatiju.

Zanos sa bazena razbuktao je u Jonetu strast prema preferansu. Osvojio je četiri titule prvaka Pančeva, devet puta je bio ekipni i dva puta pojedinačni šampion Vojvodine, u kojoj je i trenutno aktuelni prvak, a zanimljivo je da ne postoji grad u Srbiji u kojem je dva puta učestvovao na turniru a da ga bar jednom nije osvojio. Kod kuće, glanca pedesetak pehara za osvojeno prvo mesto, a veoma dragi su mu "niški" sa najvećeg turnira u Srbiji, gde je četiri puta bio najbolji.

PREFERANS ekipa PEZ, koja je dobila ime po početnim slovima gradova iz kojih su igrači - Dragan Jonović iz Pančeva, Pera Pilipović iz Elemira i Vladimir Zečević iz Zrenjanina, krstari gradovima nekadašnje Jugoslavije i kao "kaznena ekspedicija" osvaja turnire, bez pardona.

Novom rukovodstvu Saveza vojvođanskih preferans klubova, izabranom prošlog septembra u Bečeju, cilj je unapređenje i proširenje lige, poboljšavanje uslova i uticaj na permanentnu promenu pravila kako bi preferans postao zanimljiviji i konačno dobio status neolimpijskog sporta u brojnoj porodici Sportskog saveza Srbije.

ŠKOLA ZA POČETNIKE

- NA posebnom pijedestalu su mi i dve titule osvojene na turniru kod mog "bate", Dejana Ramba Petkovića, u Rio de Žaneiru, prošlog novembra - kaže Dragan Jonović, uz napomenu da su Rambo Petković i atletski šampion Dragutin Topić, svakodnevno prisutni i na sajtu koji on vodi onlajn igraju preferans. A, Jone, Rambo i Top, kad god se prilika namesti i kada je fudbalski as Petković u Srbiji, odigraju neku partiju licem u lice, a poraženi obavezno plaća palačinke.

Jonović ističe važan podatak da u okviru zvaničnog preferans sajta koji vodi, postoji i škola za početnike, u kojoj je trenutno 18 "učenika", i starih i mladih, sa prostora bivše Jugoslavije, celog Balkana, Nemačke, Amerike.

RAMBO PETKOVIĆ ČLAN ELEMIRA

OSIM šampiona Dragana Jonovića Joneta, koji četiri sezone igra za ekipu Elemira, tri godine prvaka Vojvodine, pojačanje je nekadašnji fudbalski reprezentativac Dejan Rambo Petković, koji je nekoliko puta bio na izletištu Babatovo na Tisi kod Elemira i oduševljen onim što je video, džentlmenski prihvatio ponudu. Elemirci rado ističu da im je promoter Miroslav Muta Nikolić, košarkaški trener i pasionirani igrač preferansa, među kojima su i glumac Voja Brajović, novinar Vanja Bulić, ali i brojne pripadnice lepšeg pola, koje su poslednjih godina sve prisutnije u preferansu.