ORLOVINE KRIJU VELIKU BAZILIKU: Valjevski arheolozi istražuju vizantijske tragove nadomak Malog Zvornika
NEDALEKO od Malog Zvornika, na lokalitetu Orlovine, pronađeni su dobro očuvani ostaci vizantijske bazilike - trobrodne crkve od oko 800 kvadrata koja, verovatno, potiče iz šestog veka.
Tragovi prošlosti / Foto ZZZSK u Valjevu
Po svemu sudeći, na više od 40 hektara, na padini u blizini hidrocentrale na Drini, nalazi se utvrđeno naselje sa kompletnom infrastrukturom, te administrativni centar i episkopsko sedište.
Lokalitet istražuju arheolozi Zavoda za zaštitu spomenika kulture iz Valjeva koji pokrivaju i Mali Zvornik, a na terenu su i njihove kolege iz Čačka.
Ispitivanje ovog mesta je pre oko šest godina započeo profesor Dejan Radičević sa Odseka arheologije Filozofskog fakulteta u Beogradu, a istraživanja, pripremu lokaliteta i buduću konzervaciju finansira lokalna samouprava u Malom Zvorniku.
- U crkvi, koja je najviše istražena i veoma dobro očuvana, naročito je interesantan oltar sa sedištima za episkopa i sveštenike, što govori o njenom značaju - kaže Radivoje Arsić, arheolog Zavoda za zaštitu spomenika kulture Valjevo. - Oko hrama se nalazi više objekata, od kojih neki imaju i sprat, ali još ne znamo koja je bila njihova namena. Pretpostavljamo da je jedan bio dvor episkopa, jer je povezan direktno sa crkvom. Naročita atrakcija su grobnice, sazidane ispod crkve i otkrivene verovatno zato što su poharane, jer su pljačkaši probili pod. Tako su, vekovima kasnije, arheolozi konačno stigli i do njih.
Nedaleko od hrama, pronađeni su i ostaci velike cisterne za vodu, a sačuvan je i deo kanala za vodu, koji prolazi kroz crkvu i vodio je, verovatno, do krstionice. U jednom grobu, koji datira iz osmog ili devetog veka, počiva osoba dečjeg uzrasta, sahranjena na hrišćanski način. Nakit na njoj govori o vlastelinskom poreklu, odnosno višem društvenom sloju...
- Značaj ovog lokaliteta je ogroman jer je bio potpuno nepoznat. Na ovim prostorima do sada smo istraživali tragove iz šestog veka ili kasnijeg perioda, iz ranosrednjovekovne srpske države - zaključuje Arsić.
VERZIJE
- MOGUĆE je i to da crkveni pod nisu uništili pljačkaši, već su Romeji, tadašnji stanovnici naselja, kad su pod najezdom Avara napuštali ovu lokaciju, otvorili grobnice da bi uzeli sve što je važno. Nije isključeno ni da su tada ekshumirali velikodostojnike koji su u njima bili sahranjeni - objašnjava Arsić.