TV KRITIKA - SLIKA SVENARODNOG OTPORA: Dokumentarno-igrani film "Koridor 92", autor Slađana Zarić, RTS-RTRS, Zastava film, 2021.
"BILI smo svi osuđeni na smrt. Probijanjem koridora potekao je kiseonik za celu Krajinu", slikovito se izrazila Željka Tubić, jedna od majki 12 beba koje su pomrle u banjalučkom porodilištu u maju i junu 1992. godine, usled nedostatka kiseonika, u filmu Slađane Zarić "Koridor 92", o herojskom uspostavljanju koridora u Posavini i spajanju istočnog i zapadnog dela Republike Srpske sa maticom Srbijom.
Foto RTS
"Neću da više umiru naša deca", rekao je tada komandant Krajiškog korpusa srpske vojske, general Momir Talić, "koji je uzeo 40.000 srpskih momaka i stvorio kičmu Republike Srpske".
Naime, još u martu 1992. novostvorena hrvatska država, uz pomoć i na nagovor Zapada, izvršila je kopnenu invaziju Bosne i Hercegovine. Bio je to klasični osvajački, agresorski rat, svim sredstvima na jednu međunarodno priznatu državu, protiv Povelje Ujedinjenih nacija i svih važećih dokumenata međunarodnog prava. Ni Savet bezbednosti, ni Evropska unija, nisu reagovali na ovo kršenje, nego su krajnje pristrasno, katkad i ostrašćeno zavodili niz sankcija protiv SR Jugoslavije (Srbije i Crne Gore) i embargo na sve letove nad Bosnom, što je direktno pogađalo samo jednu, srpsku stranu u građanskom i etničkom ratu. U jednom drugom filmu (Snježana Brezo: "Dah života", nagrađen prvom nagradom u Dablinu 2014) svedočili smo tragediji 12 banjalučkih beba, o kojoj govore Željka Tubić i general Talić. Posle 40 dana blokade Banjaluke, ostavljene bez struje i svih sredstva za život, ovo je već bilo suviše. Digao se opet ceo srpski narod i pobacao natrag u Savu hrvatske i muslimanske ustaše, izborivši se za prolaz ("koridor") koji i danas spaja dva plućna krila srpske republike sa njenom maticom. Na Vidovdan 1992, na razmeđi Šamca i Modriče, spojili su se Krajiški korpus iz Banjaluke i Istočnobosanski korpus srpske vojske i položili zajedničku zakletvu, kojom je započela ova veličanstvena bitka. Scena iz filma, Foto RTS
"Regularna vojska" Republike Hrvatske upala je preko mosta u Brodu sa ciljem da odseče krajiške Srbe od glavnine vojske i naroda na istoku. Bivša JNA, megalomanska tvorevina Titove Jugoslavije na glinenim nogama, povukla se podvijenog repa iz Bosne ostavljajući narod na milost i nemilost ustaškim koljačima i muslimanskim džihadistima, koji su tada uzvikivali "Ovo je Četvrti rajh. Hajl Hitler!". Još u martu 1992. formirani su koncentracioni logori za Srbe u Odžaku i drugde i započeo teror nad civilnim stanovništvom; silovanje preko 200 žena i ubistvo 106 dece jasno su pokazivali da preostaje samo jedno: borba na život i smrt. Rat za opstanak Srba na ovim prostorima povela je grupa srpskih oficira bivše JNA, uglavnom Krajišnika, na čelu sa generalom Talićem (Boško Kelečević, Novica Simić, Stanko Lisica i čitava plejada sjajnih ratnika). Vuk Kostić kao komandant Trivun Trivo Vujić, Foto RTS
"Sve je bio film. Kao na filmu, leteli smo preko livada. Uopšte nije bio problem dati život, samo da se spojimo sa majkom Srbijom", seća se u filmu jedan od učesnika. "Preko Trebave, najkraćim putem za Srbiju", glasila je Talićeva komanda i ona je izvršena na Vidovdan, između 14. i 27. juna 1992. Tekovine ove bitke, okončane likvidacijom hrvatskog mostobrana i oslobođenjem Broda, u oktobru 1992, ugrađene su danas u temelje Republike Srpske. Scena iz filma, Foto RTS
Sve ovo se dobro vidi i čuje u filmu "Koridor 92", koji daje epsku sliku ratnih zbivanja prožetih dirljivim epizodama, zasnovanim na ratnim dnevnicima i svedočenjima učesnika.
Najvažnije je da je to slika masovnog otpora srpskog naroda kome je uspelo da povrati jedinstvo i slogu što je dalo izvanredne rezultate. Jedno je sigurno: srpska država sa leve strane Drine odbranila je pravo na postojanje. A to je važnije od manjih nedostataka, koji se tiču istorijske pozadine događaja kao i dramaturško-režijske teksture "Koridora 92", koji je održao visoke standarde televizijske produkcije, ostvarene u ranijim filmovima iste autorke o Košarama i Paštriku.