PRIVREDNI DIVOVI NA KOLENIMA! Nekadašnji giganti postaju deo sećanja stanovnika sarajevsko-romanijske regije

Privatizacije, nepovoljni ugovori, ali i nedostatak želje za proizvodnjom doveli su do toga da divovi poput "Energoinvesta" i "Famosa" propadnu, a radnici ostanu na ulicama.

Nekadašnji giganti ne samo Sarajeva već i bivše Jugoslavije, "Famos" i "Energoinvest" iseljeni su posle rata na područje Istočnog Sarajeva, ali usled nebrige, tehnologija je zastarela i ta preduzeća su propala.

"Famos" je osamdesetih godina 20. veka izrastao u pravog privrednog giganta, sa više od 2.000 zaposlenih ljudi, sa produktivnošću koja se mogla meriti sa uspesima nemačkih firmi. Pokrenuo je i preporodio paljanski kraj, ali je bio značajan zamajac razvoja i za sarajevsku regiju.

Bile su to godine kada su Pale nakon višedecenijskog zastoja krenule krupnim korakom napred.

- U krugu "Famosa" na Koranu radnici su imali restoran sa pet različitih jela svaki dan, ambulantu sa dva lekara opšte prakse i nekoliko specijalista lekara, dom kulture, biblioteku, sportske klubove. Fabrika je bila ograđena, sa mnogo cveća - prisećaju se bivši radnici posrnulog giganta.

Stariji Paljani sa setom pričaju i sećaju se tog, kako kažu, zlatnog perioda ovog gradića.

Istorija "Energoinvest - Rasklopna oprema" a. d. Istočno Sarajevo počinje 1954. godine kada je počela proizvodnja opreme srednjeg i visokog napona bazirana na stranim licencama.

- Početak građanskog rata u BiH, 1992. godine, "Energoinvest - RAOP" dočekao je sa oko 2.700 radnika i visinom prometa na godišnjem nivou oko 100 miliona dolara - ističe rukovodilac u nekadašnjem RAOP-u, Miro Klepić.

Klepić za "Novosti" kaže da je priču oko RAOP-a veoma teško doživeo, i da je nakon dugo vremena uspeo da preboli.

Ističe da je ceo radni vek posvetio tom preduzeću, i da nije bilo lako biti svedok propadanja nekadašnjeg giganta.

Ratna razaranja ostavila su velike posledice i nagomilane probleme ovom kolektivu, zaostajanje u tehničkom razvoju, blokade tržišta, nedostatak finansijskih sredstava, tehnološke viškove radne snage, tako da je jedini izlaz, kako se tada mislilo, bio u privatizacijikoja je sprovedena 2006. godine.

Od početka privatizacije počinje i sunovrat ovog giganta koji je generacije i generacije odškolovao, othranio, a samo povlačenjem čitavog niza pogrešnih poteza sada je postao istorija.

ŠANSE U RAZVOJU TURIZMA

TRENUTNO je većina stanovništva Istočnog Sarajeva uglavnom angažovana u malim privatnim preduzećima i stranim firmama, dok je privreda na ivici ambisa. Svetla tačka Sarajevsko-romanijske regije trenutno je ubrzan razvoj turizma, koji je razvojna šansa za ovaj deo Srpske, a koji bi, ukoliko se iskoristi na pravi način, mogao zadržati mlade ljude u granicama naše države, umesto raštrkane po belom svetu, što je bila praksa poslednjih godina.