TUMAČENJE PROŠLOSTI ODREĐUJE BUDUĆNOST: Veliki međunarodni skup o modernoj srpskoj istoriografiji danas i sutra u Domu vojske u Beogradu
ISTORIJA je opasna nauka kada se zloupotrebljava u političke svrhe, od zloćudnog kreiranja javnog mnjenja i protiv celih naroda do opravdanja vojne agresije na njih, što su Srbi osetili krajem 20. i početkom 21. veka.
foto: INIS
Istoričari su svojevrsni "izviđači" koji na osnovu tumačenja prošlosti u sadašnjosti, naročito globalističkih koje se nameću kao dogma, mogu da prepoznaju trendove u kreiranju budućnosti.
Upravo zato Institut za noviju istoriju Srbije (INIS) danas i sutra organizuje veliki međunarodni skup "Dijalog o trendovima u modernoj srpskoj istoriografiji" na kome u Domu vojske u Beogradu učestvuju stručnjaci Srbije, Rusije i Republike Srpske. Oni upozoravaju da politička zloupotreba istorije, nekritičko prepisivanje zapadnih autora i loši školski programi zamagljuju istinu
- Odnos srpske istoriografije i njene komunikacije sa tokovima u svetu je veoma važan. Uvek je poželjno da se ogledamo i u tuđem viđenju i propitujemo čime su ona uslovljena, posebno ako nisu najpovoljnija po našu istoriografiju. Trebalo bi da se preispitujemo i upoređujemo sa trendovima u drugim istoriografijama, i tematskim i metodološkim. Ostati samodovoljan, začauren, stvara rizik da strani specijalisti za istoriju Balkana, Jugoslavije i Srbije ne mogu da nađu u našoj produkciji sistematizovana znanja, koja bi odgovorila na pitanja koja oni postavljaju. Valja stalno propitivati koliko i kako koristimo rezultate stranih istoriografija o našoj prošlosti i da li je to preuzimanje kritično ili apologetsko. Ovo drugo nije strano jednom broju naših akademskih istoričara. Imajući takav uvid, srpski istoričari mogu da budu motivisani da tragaju i odgovaraju na izrečene, napisane tvrdnje stranih kolega za koje im se čini da su pre stereotipni ili ideološki uslovljeni pogledi - kaže dr Mile Bjelajac, direktor INIS, organizator i učesnik skupa.
INIS
On naglašava da je veliki broj radova više od 30 učesnika skupa posvećen predstavljanju istorije u školstvu, o čemu su vođene mnoge polemike, naročito o reinterpretaciji istorije Prvog i Drugog svetskog rata, kolaboracije, Kosova i Metohije...
- Moram da istaknem da bavljenje devedesetima na tlu Jugoslavije još ne prelazi u organizovani, institucionalni napor a prošlo je skoro 35 godina. Češće to rade pojedinci. Možemo da postavimo pitanja koliko se odmaklo od političkih i propagandnih interpretacija ili predrasuda začinjenih selektivnim izvorima, da li još više prepisujemo, a manje istražujemo - kaže dr Bjelajac.
PAŽLjIVO SA SADRŽAJIMA U NASTAVI
O PROBLEMIMA predstavljanja istorije u školskim udžbenicima govoriće naučni savetnik u Institutu za savremenu istoriju dr Ratomir Milikić i dr Jovana Radenković.
- Pojedina težišta u Planu i programu prelaze granice istorije, uključujući srodne, ali ne uvek komplementarne društveno-humanističke nauke, što nije primereno nastavi istorije. Time se, zarad jedne globalističke koncepcije društvenog razvoja, koja se nameće kao jedino ispravna, umnogome sužava prostor za nastavu osnovne istorije, naročito nacionalne - ukazuju autori.
Profesor dr Suzana Rajić sa Filozofskog fakulteta u Beogradu ukazuje da su u proteklih 25 godina objavljena temeljita istraživanja kojima su pojašnjeni mnogi politički, društveni, demografski, privredni i drugi naučni problemi.
- Rezultati zasnovani na prvorazrednim istorijskim izvorima i njihovoj analizi pokazuju i nalažu nužnost njihove implementacije u savremenoj nauci. Uprkos tome, brojni istraživači ih ne uvažavaju, niti ih unose u svoja novoobjavljena dela - naglašava dr Suzana Rajić.
Statistike pokazuju da je nauka doživela hiperprodukciju, da se na svetu godišnje objavi više od 2,5 miliona članaka, a samo u Srbiji više od 2.500 istoriografskih radova. Međutim, kvantitet ne znači i kvalitet.
- S obzirom na to da je sve prisutnija politizacija istorije i istoriografije, pitanje je da li je hiperprodukcija naučnih radova u službi onih koji žele da istoriju potčine dnevnopolitičkim i ideološkim potrebama - upozorava u svom radu dr Tatjana Milošević, naučni saradnik Instituta za strategijska istraživanja. privatna arhiva
UČESNICI
SKUP je okupio vrhunska imena istorijske nauke, među kojima su Mile Bjelajac, Boris Milosavljević, Aleksandar Rastović, Jovan Čavoški, Aleksandar Stojanović, Jelena Rafailović, Milana Živanović, Natalija Dimić Lompar, Gordana Krivokapić Jović, Aleksandra Kolaković, Ratomir Milikić, Jovana Radenković, Vladan Jovanović, Petar Dragišić, Mihael Antolović,Biljana Šimunović Bešlin, Radosav Tucović, Milan Radovanović, Ivan Ristić, Radovan Subić, Dragiša Vasić, Jaroslav Višnjakov, Stefan Radojković, Siniša Vulić, Aleksej Timofejev, Olga Manojlović Pintar, Olivera Dragišić, Aleksandar Lukić, Slobodan Selinić, Vesna Aleksić, Ranka Gašić, Kosta Nikolić, Tatjana Milošević, Marijana Mraović, Aleksandar Raković, Aleksandar Silkin.