LETOPIS ZA OČUVANJE STAROG VLAHA: Vraćajući dug zavičaju, istorijskoj oblasti jugozapadne Srbije, zemljaci pokrenuli časopis

Prvi broj ovog časo­pisa, na 200 strana, iz pera 55 autora, istraži­vača, istoričara, ali i svedoka nekih današnjih prilika, iz prestonice i šireg zavičaja, u prvom redu u slivu Moravice i Uvca, biće predstavljen čitaocima u novovaro­škom Domu kulture 22. marta.

- Ovo područje od stra­teškog značaja, koje nije zaobišla nijedna olu­ja, već je bilo poprište mnogih vojnih sukoba, zaslužuje časopis u kome bi se sabirala različi­ta mišljenja, afirmisao prepoznatljiv starovla­ški duh i pisalo o pro­šlosti, ali i budućno­sti, da se stvori prostor za afirmaciju i ekono­mije i kulture - naglaša­va u uvodniku glasnika odgovorni urednik Mi­lomir Kragović, novinar i publicista.

Stranice godišnjaka "otvara" analiza stanja u Staroj Srbiji u 19. i 20. veku iz pera prof. dr Slavenka Terzića, aka­demika SANU, koji piše o raznim političkim idejama, društvenim procesima, nacionali­stičkim previranjima i namerama.

Na integraciju dela Starog Vlaha u Kneževi­nu Srbiju za vreme vla­davine knjaza Miloša Obrenovića podseća dr Žarko Ilić.

U nameri da pokole­njima prenosi amanet neimara , uklesan u kamenu sveti­nja i ruševina - da se ne prekida pamćenje i veza­nost za pretke, godišnjak podseća na znamenite ličnosti "lomnog Vla­ha Starog" - knezove Ra­škoviće, serdara Jovana Mićića, vojvodu Petra Bojovića, protu Jevstatija Kara­matijevića, a tekst sociologa i uni­verzitetskog profesora Sretena Vukosavljevića (1881-1960) "Starovla­ška škola" otkriva ka­rakter žitelja ovog kraja.

Časopis ima ambici­je da bude i podsetnik i hronika, pa donosi zapis o knjizi "Stari Vlah" Ivanjičanina Milova­na Ristića, objavljenoj 1963. godine. Mladi istoričar Filip Bjelić zabeležio je zaboravlje­ne igre u novovaroškom kraju i 1.500 starih reči i izraza. Pred čitaocima su prilozi o novovaro­škim porodicama i stihovi 23 pesni­ka iz više op­ština u izboru Mirka Ikoni­ća, pribojskog pesnika.

Stranice najavljuju i gradnju RHE "Bistrica", kao i turističke planove Zlatibora, dok dr Saša Marinković kazuje o sta­ništu beloglavog supa na liticama Uvačkog jezera.

- U prvom broju ima više istorije, želeli smo da što ubedljivi­je predstavimo starovlaške korene, tu nesvakidašnju lepotu različitosti i čud­nih paradoksa. Već u sledećem broju sadašnjost i budućnost će imati prevagu - obećava Kra­gović.
Stari Vlah je bio gotovo zaboravljen u drugoj polo­vini prošlog veka, pogotovu u uvačkom delu.

Urađena i nova karta

ČASOPIS objavljuje kartu Starog Vlaha, koju je posle višegodišnjih istraživanja uradio dr Žarko Ilić, naučni saradnik Katedre za istoriju Filozofskog fakulteta.

- Na karti nisu granice iz ranije literature, nego je predstavljaju međaši koje su ovom pojmu posta­vljali sami Starovlašani i to početkokm 19. veka - kaže dr Ilić.

- Starom Vlahu pripadaju teritorija Nove Varoši, znatni delovi opština Ivanjice i Sjenica, sela Prijepolja na desnoj obali Milešev­ke, teritorija Priboja istočno od Lima, naselja Jagoštica, Konjska Reka i Zaovine u Bajinoj Bašti, Kotroman i Mokra Gora iz Užica, Semegnjevo, Jabla­nica i Dobroselica iz Čajetine, kao i Danilovići, Štrpce.

Bijelo Brdo, Božovići i Cvrkote na terito­riji opštine Rudo.