OREOL NAD DOLINOM JORGOVANA: Pre 710 godina preminula kraljica Jelena Anžujska
PRVA je srpska kraljica sa oreolom svetice. Greškom upamćena kao Jelena Anžujska, a pravog imena Jelena Anđelina ostavila je snažan pečat na celokupnu istoriju srpske države, ali i na žene. Prošlo je tačno 710 godina od smrti supruge srpskog kralja Stefana Uroša Nemanjića, majke kraljeve Dragutina i Milutina, jedine žene srpskog srednjeg veka kojoj su posvećene žitije. Tri godine posle njene smrti, 1317. godine, arhiepiskop Danilo Drugi napisao je njenu biografiju.
Foto V. Danilov
Bila je francuskog porekla, iako joj je otac bio plemić mađarskog porekla, Jovan Anđel vojvoda Srema. Tačan datum, čak ni godina, njenog rođenja nisu poznati, ali se kao podatak pojavljuje 1236. godina. Bila je čuvena po mudrosti i obrazovanju.
Oštra rečju, a blaga po prirodi, neporočna životom, u zapovedanju krotka, da teši nelicemerno i bezbolno, a kolika je svesrdačna njezina smelost k Bogu, prosto kazati bila je ukrašena svakom vrlinom, napisao je arhiepiskop Danilo.
Podizala je katoličke crkve u Baru, Skadru, Ulcinju i Kotoru, a njena zadužbina je manastir Gradac na Ibru. Zamonašila se 1280. godine u crkvi Svetog Nikole u Skadru. Arhiepiskop Danilo je zapisao da je odmah primila najviši monaški čin - "veliku shimnu", ali nije uzela novo ime, što je bilo neuobičajeno.
Kralj Uroš Prvi je u čast njenog dolaska duž nepristupačne doline Ibra, posadio prelepo cvetno drveće kako bi je predeo podsećao na njenu rodnu Provansu. Dolina jorgovana i njeni cvetovi vekovima opstaju, a u njenu čast se već dvadeset i osam godina početkom maja održava međunarodna manifestacija "Dani jorgovana" kada, osim Kraljeva, ožive i srednjovekovni grad Maglič i manastir Žiča.