OVO SU ČUVARI NAJSTARIJIH ZAPISA U KRUŠEVCU: Pogledajte šta se nalazi u dobro čuvanim arhivama (FOTO/ VIDEO)
ČAK 835 fondova iz prošlosti svih institucija, od škola do crkava, čuva se u Istorijskom arhivu Kruševac, koji ovog decembra obeležava 75 godina rada.
Foto:S.Babović
Najstarije matične knjige su četvrte decenije 19. veka.
- Imamo oko osam i po kilometara knjiga, što je proporcionalno, sa kvadraturom koju obuhvata, možda i najbrojnija građa u Srbiji – predočava za „Novosti“ profesor istorije Nenad Sokolović, direktor Istorijskog arhiva Kruševac. - Godišnje registrujemo između 3.000 do 4.000 korisnika, koji se obraćaju Arhivu za pomoć na četiri lokacije.
Osim individualne istorije i dokumenata, koji svedoče o radu svih organizacija i ustanova u Rasinskom okrugu, Arhiv izdaje i svoje knjige.
- Prepoznatljivi smo po izdavačkoj delatnosti, kao i po periodičniku "Rasinski anali", na koji se i naučnici - već 20 godina - oslanjaju tokom istraživanja - podvlači Sokolović.
- Arhiv je 2018. poneo priznanje "Zlatna arhiva" za nemerljiv doprinos čuvanju dragocene srpske baštine.
Među dragocenim delima je fond Starih i retkih knjiga sa 153 vanrednih izdanja, koji se čuvaju pod ključem i u posebnim uslovima. Posebno se izdvajaju dve knjižice.
Jedna je štampana pre tačno 230 godina u Beču pod imenom „Kratka istorija Kraljevstva Srbije, Raške, Bosne i Rame“. U ovom izdanju iz 1793.godine,koje je preveo Jovan Rajić stoji i zabeleška ni manje ni više nego čuvenog episkopa žičkog Nikanora Ružičića.
- U čast stoljeća kako je ova istorija napisana pročitah je i po treći put u manastiru Kuveždinu 1892.godine,septembra - zapisao je episkop žički u miru Nikanor Ružičić.
Izvesno je da je ova knjiga štampana ćirilicom 1793.godine, da je originalno izdanje preveo,preradio i predgovor napisao arhimandrit Jovan. Na naslovnoj strani, kao i u samoj publikaciji ne piše ko je pisac, već samo ime prevodioca. U nauci je poznato da je istoriju napisao Gebhard, a Jovan Rajić je preveo sa nemačkog jezika na staroslovenski.
JUBILEJ
ISTORIJSKI arhiv Kruševac počinje obeležavanje značajnog jubileja 26.decembra, promocijom svojih izdanja u Klubu KCK-a od 13 sati. Svečana akademija biće održana dan kasnije u Beloj sali KCK-a od 12 sati, kada će u Galeriji ove institucije biti otvorena izložba više arhivistkinje Branislave Milošević "Pozdravi sve Kruševljan(k)e".
“Kratka istorija Kraljevstva smatra se najstarijom knjigom Istorijskog arhiva po utvrđenim pravilima srpske arhivistike, dok je knjiga „Historia universa“, štampana u Veneciji 1721.godine, najstarije izdanje ove ustanove u Kruševcu.
Među 13.000 naslova, koje čuva Arhiv, ova knjižica je najintrigantnija. Unikatno, omaleno izdanje objavljeno je na latinskom jeziku još davne 1721.
-Znamo da je štampana u Veneciji, ali možemo samo da pretpostavimo da nije bila većeg tiraža - objašnjava Milanka Mijajlović, arhivski savetnik Istorijskog arhiva. - Ima oko 430 strana čistog štampanog teksta, raspoređenih u dva stupca i nije prevedena.
Zbirka starih i retkih knjiga čuva se zaštićena od svetlosti, sa propisanom vlažnošću vazduha i temperaturom.
- Knjige su, uglavnom, u kožnom povezu, ali ima i onih sa većim oštećenjima, pa je izuzetno važno da uslovi čuvanja budu na najvišem nivou, da ne bi došlo do raspadanja papira, ili propadanja neke druge vrste - objašnjava arhivski savetnik Bojana Jovac, rukovodilac Službe arhiva.
BONUS VIDEO - OD PRINCEZE DO PEPELjUGE: Kakve cipele su se nosile u Kruševcu od 1932. godine