PRAVOSLAVNI MOZAICI SAMO NA MONITORU: Blago Crkve Hore zadužbine romejskih careva "premešteno" u Muzej Porfirogenita

NAJBOLjE očuvani mozaici romejskog Konstantinopolja sačuvani su u hramu Hrista Spasitelja u Polju, poznatijem kao Crkva Hora, ali posetiocima su nedostupni od 2020. kada je ova carska zadužbina i grobna crkva iznova pretvorena u džamiju.

Prelepi mozaici Hore sada mogu da se vide u prirodnoj veličini jedino na ogromnom monitoru u obnovljenoj Palati Porfirogenita, sada muzeju.

Impresivno zdanje gde su se u srednjem veku u Purpurnoj odaji rađali vladari Pravoslavne vaseljene, sada je jedino mesto gde je moguće videti mozaike i iz ostalih carigradskih crkava koje čuvaju kulturnu baštinu koja pripada celom čovečanstvu. Sve one su, kao i Hora, iz statusa muzeja, koji su stekle u vreme Ataturka, poslednjih godina ponovo pretvorene u džamije.

Teorijski, njihovi mozaici bi van vremena molitve mogli da se pogledaju, ali praksa je drugačija: baš ti delovi hramova sa sačuvanom baštinom „pravoslavnog Rima“ se „renoviraju“ na neodređeno vreme i nedostupni su posetiocima.

Praktično su poništene odluke prosvećenog tvorca moderne Republike Turske, Mustafe Kemala Ataturka koji je svestan vrednosti te kulturne baštine naredio polovinom 20. veka da se džamije, nastale prepravljanjem pravoslavnih hramova u osmansko vreme, pretvore u muzeje i prikažu svetu.

Vreme je pokazalo da je bio u pravu, jer su crkve hramovi postale vodeće atrakcije Istanbula i privlačile su milione turista, a crkva Hora utemeljena u 5. veku imala je izuzetno mesto među njima.

Početkom 21. veka neoosmanisti su muzeje iznova pretvorili u džamije, suprotno željama Atataturkovih prosvećenih sledbenika u Turskoj.