ŽIVOT ISPUNJEN VELIKIM DELIMA I NEPREBOLOM: Obeležava se 130 godina od rođenja i 40 od smrti dr Aleksandra Đ. Kostića (FOTO)
LEKARU, naučniku, profesoru, koji se uz to uspešno bavio arheologijom, seksologijom, medicinskom terminologijom, fotografijom, filmom, muzikom, književnošću - dr Aleksandru Đ. Kostiću (1893-1983), posvećen je bio simpozijum u Svečanoj sali dekanata Medicinskog fakulteta.
Foto promo
Time je ova visokoškolska ustanova obeležila 130 godina od rođenja i 40 godina od smrti, osnivača svog Instituta za histologiju i embriologiju (sada nosi njegovo ime) i neponovljive ličnosti, koja je obeležila našu nauku i kulturu u 20. veku. Ali, koja je, kako je zapisao njegov sin, naš poznati kompozitor Vojislav Voki Kostić, proživeo život pun neprebolne boli.
Simpozijum "Delo prof. dr Aleksandra Đ. Kostića" bio je i prilika da se prvi put pod okriljem Medicinskog fakulteta, govori o političkim dešavanjima koja su 1952. dovela do Kostićevog udaljavanja iz ove institucije, što je imalo snažan uticaj na njegov profesionalni, umetnički i društveni angažman, ističe, za "Novosti", prof. dr Nela Puškaš, inicijator i organizator skupa.
- Rođen je u Beogradu, studije medicine je upisao 1912. u Francuskoj i dva puta prekidao radi učešća u balkanskim ratovima i Prvom svetskom ratu - podseća sagovornica, koja je prošle godine, na izuzeno posećenoj postavci u Galeriji nauke i tehnike SANU, predstavila njegovu vrednu a zaboravljenu arhivu, slučajno otkrivenu u Istitutu za histologiju i embriologiju, a čiji deo je bio izložen i u okviru simpozijuma. - Diplomirao je 1921. odbranivši doktorsku tezu na Medicinskom fakultetu u Strazburu. Iste godine je izabran za honorarnog profesora histologije na novoosnovanom Medicinskom fakultetu u Beogradu, gde je uz veliki napor obezbedio uslove i organizovao početak nastave. Napisao je više udžbenika, a najveći broj njih je doživeo nekoliko izdanja, čak i u posleratnom periodu. Autor je višejezičnog medicinskog rečnika, čije je poslednje izdanje objavljeno 2009.
Uklonjen iz ideoloških razloga
TEK posthumno, Kostić je 2001. zvanično rehabilitovan na Medicinskom fakultetu, a njegov sukob sa posleratnim vlastima je, prema mišljenju istoričara Dragomira Bondžića, bio neminovan:
- Nova vlast je Kostića s pravom smatrala ideološkim "neprijateljem", "buržoaskim" intelektualcem koji se nije mirio sa revolucionarnim metodama, ukidanjem višepartijskog sistema i rušenjem parlamentarne demokratije i, posebno, sa pokušajima komunista da unesu politiku i ideologiju u naučni i nastavni rad fakulteta i nastavnika preko partijskih organa i studentskih organizacija. Posle nekoliko godina odmeravanja snaga, sprovedena je koordinirana akcija partijskih, državnih i fakultetskih organa i studentske organizacije, i profesor Kostić je u martu 1952. prevremeno penzionisan, a u stvari je, iz ideološko-političkih razloga, uklonjen sa fakulteta.
Višeznačnost nasleđa koje je ostavio ovoj sredini, na simpozijumu, uz profesorku Puškaš, rasvetlili su akademik Vladimir Bumbaširević, dr Zoran Vacić, predsednik sekcije za istoriju medicine Srpskog lekarskog drštva, književni kritičar Jasmina Ahmetagić, muzikolog Snežana Nikolajević, Dragomir Bondžić, naučni savetnik u Institutu za savremenu istoriju, Miloš Spasić, muzejski savetnik u Muzeju grada Beograda, kao i Zorica Atić, direktorka Centra za kulturu Grocka, po čijem okriljem se čuva njegov jedinstven legat. Naime, gradeći na brdu uz Dunav kuću za odmor, kao poklon svojoj voljenoj supruzi, lekaru, prof. dr Smilji Kostić Joksić, Kostić je otkrio važan arheološki lokalitet (Dubočaj), a nalaze je poklonio Opštini Grocka "kao podsticaj za dalja istraživanja", ali i mnoge lične predmete, fotografije, knjige... Povodom godišnjice rođenja i smrti darodavca, nedavno je u čuvenoj gročanskoj "Rančićevoj kući" otvorena i izložba "Skice iz života znamenite porodice Kostić", na kojoj je predstavljen i materijal koji do sada javnost nije videla.
- Tu su fotografije iz porodičnih albuma i bogate lične zaostavštine čuvane u Rančićevoj kući i letnjikovcu u Grockoj, kao i crtice iz privatnog života, zabeležene u slikovitim pričama Aleksandrovog i Smiljinog starijeg sina, kompozitora Vojislava Kostića - otkriva za naš list Atićeva, koja je autor ove postavke zajedno sa profesorkom Puškaš. - Premijerno na izložbi su i lični predmeti i znamenja, kao što je šešir profesora Kostića, čuturica iz Velikog rata, torbice i šeširi njegove supruge Smilje, neobični duvački instrumenti Vokija Kostića...
Neobični i fascinantni pijanista
OSIM što je komponovao (najpoznatija mu je "Himna radu"), Aleksnadar Đ. Kostić je bio i vrsni pijanista, pa je njegov sin Vojislav pokušao da mu 1969. organizuje solistički koncert, što je zbog njegove tadašnje političke nepodobnosti osujećeno. Sinu nije ostalo ništa drugo nego da obezbedi studio i snimi resital, primećuje muzikolog Snežana Nikolajević:
- Vojislav Kostić je čuvao snimljene trake više od tri decenije, i onda uspeo da digitalnom tehnikom uradi postprodukciju 50 numerisanih CD primeraka. I raritetni snimci najbolje govore o pijanističkim sposobnostima profesora Kostića, o izvođaču neobičnom i fascinantnom za jednog amatera.
Izuzetno vredan predmet ustupio je Muzej nauke i tehnike: muzičku kutiju, s kraja 19. veka, sa mesinganim nazubljenim cilindrom, koja je pripadala Vokiju Kostiću. Predstavljene su i povelje Legija časti, koje su supružnici dobili, svako za svoje naučne zasluge, kao i broš sa isprepletanim slovima BCG, poklon predsednik Francuske dr Smilji Kostić Joksić, prilikom dodele značajnog priznanja. Među fotografijama iz izuzetno bogate zbirke (profesor Kostić bio je sam pasionirani fotograf i osnivač Beogradskog foto-kluba), nalaze se i snimci nikada neprežaljenog mlađeg sina Ivana Vanje, koji je poginuo kao mladić, priključivši se ravnogorskom pokretu.
- Kostiće pamtimo po postignućima i delima, ali pre svega po ljudskoj veličini - zaključuje Atićeva.