JEDAN SUSRET, A JOŠ MNOGO NEDOUMICA: Pre 834 godine, veliki župan Stefan Nemanja u Nišu ugostio cara Fridriha Barbarosu
MEĐUDRŽAVNI ugovor, prvi između Srbije i Nemačke potpisali su pre ravno 834 godine, u Nišu, veliki župan Stefan Nemanja i nemački car Fridrih Prvi Barbarosa, najverovatnije u Latinskoj crkvi, iznad sela Matejevca. Dogovor je, kaže istorija, parafiran 27. jula 1189, a nemački car je u Srbiji boravio nekoliko dana pre i posle tog datuma.
Foto Litografija Kosta Mandrović
Stefan Nemanja je prethodno pismeno izvestio nemačkog cara da mu priprema svečani doček u najpoznatijem od svojih gradova, Nišu, koji namerava da učini prestonicom države.
- Pripremam svečani doček u najpoznatijem od svojih gradova koji nameravam da učinim prestonicom svoje države - pisalo je u pismu velikog župana Barbarosi. To je bio odgovor na njegov zahtev da sa vojskom u Trećem krstaškom ratu prođe preko teritorije Srbije. O susretu dva u to vreme velika vladara, u istorijskim raspravama postoje različita mišljenja, ali svi se slažu da je bio planiran sa obe strane.
Na vest o padu Jerusalima u ruke muslimana, 1187, u zapadnoj Evropi je objavljen Treći krstaški rat protiv nevernika na Bliskom istoku. Pozivu su se odazvali i francuski i engleski kralj Filip Drugi i Ričard Lavlje Srce.
- Kada je Saladin 1187. preuzeo Jerusalim, u Engleskoj i Francuskoj počinju pripreme za Treći krstaški rat. Pridružio se i Barbarosa, u nameri da kopnom stigne do Male Azije. Budući da je Barbarosa kao mladi bavarski vojvoda već učestvovao u krstaškom ratu, a put koji od Niša ide prema Carigradu bio mu je dobro poznat, on je verovatno namerno vojsku poveo tim pravcem - objašnjava za "Novosti" istoričar Nebojša Ozimić.
Pismo srpskog vladara stiglo je 1188. u Nirnberg, u kome srpski župan obećava najsrdačniji prijem u Nišu. Sastanak se, najverovatnije, održao u porti Crkve Svetog Pantelejmona.
- Stefan Nemanja je pred Barbarosu izašao sa bratom Stracimirom i velikom pratnjom. Nemačkom caru su uručeni vredni pokloni, a 27. jula počeli su pregovori. Nemanja je obavestio Barbarosu o svojim pobedama i uspesima, posebno naglasivši da je sa braćom osvojio Niš i okolinu, kao i područja oko Serdike (Sofije). Nemački car nije bio spreman za rat na Balkanu, pa je prihvatio samo deo srpskih predloga koji su se odnosili na međusobno uspostavljanje rođačkih veza. Ugovorili su ženidbu Toljena, sina Nemanjinog brata Miroslava, ćerkom istarskog grofa Berholda. Anzbert, nemački hroničar, beleži da su priređivane velike gozbe, a car je dobio bogate darove: vino, ječam, volove, ovce, preko toga još šest morskih krava, jelene i pripitomljenog vepra. Nemanja i njegova braća su ponudili i da budu vazali Barbarosi u borbi protiv Grka - kaže Ozimić.
Spomenik podignut 1989.
NIŠLIJE i Srbija su u čast 800 godina od tog susreta u centru Niša, 1989. godine, podigli i spomenik. Na njemu je na srpskom i nemačkom ispisano: "Prvi srpsko-nemački međunarodni sporazum sklopili su u Nišu, 27. jula 1189. godine, veliki župan Stefan Nemanja i car Fridrih Barbarosa".
Posle nekoliko dana, nemačka ekspedicija je nastavila put ka današnjoj Sofiji. Dogovor kakav su tražili Srbi nije postignut u potpunosti.
- Stoga Nemanja kreće na vizantijske gradove Skoplje i Prizren, gde ga zatiče vest o smrti Fridriha Barbarose posle čega se Vizantija vraća na prostore današnje Srbije, naročito posle bitke na Moravi, a sam Stefan Nemanja počinje da razmišlja o povlačenju sa trona - dodaje Ozimić.
Osim da su se sigurno sastali, posle više od osam vekova mnogo šta ostalo je nejasno oko susreta ova dva vladara. I danas se čuje da je, na kraju sporazuma, nemački car stavio krst dok se Nemanja potpisao. A, da li su se sladili piletinom sa medom, vinom ili medovačom, da li je Barbarosa jeo prstima, a srpski župan viljuškom i to zlatnom, kao i da su razgovarali istim jezikom, pa je Barbarosa bez problema razumeo velikog župana, predmet je polemika među istoričarima koje još traju.
BONUS VIDEO - OTKRIVEN RIMSKI TITANIK U VIMINACIJUMU: Arheolozi kažu da je plovilo bilo duže od 20 metara