ITALIJA SE OBRAČUNAVA SA FAŠIZMOM: Rim dobija svoj prvi muzej Holokausta na koji se čeka 26 godina

Još 1997. godine rođena je ideja o izgradnji muzeja. No tek je 2005. Valter Veltroni, tadašnji gradonačelnik Rima, najavio da će naredne godine biti započeta njegova izgradnja pa je zato i kupljena Vila Torlonija, u blizini Musolinijeve rezidencije, što je imalo veliku istorijsku i simboličnu vrednost.

Sedam godina kasnije pokrenuta je javna procedura u kojoj su učestvovale 24 kompanije ne bi li bile izabrane za izvođenje radova. Pričalo se da će lokacija biti promenjena te će sve biti premešteno u zonu Eur, da bi 2015. godine bio potpisan ugovor koji se ipak vraća na prvobitni plan tj. Vilu Torlonija.

Godinu dana posle proces je ponovo usporen zbog niza žalbi, da bi tadašnja gradonačelnica Virdžinija Rađi najavila da će se uskoro započeti sa projektom. Arhitekta Luka Zevi je 2019. govorio da je gotovo sa svim administrativnim procedurama no pandemija koja je usledila je sve zaustavila pošto je čitava Italija ušla u lokdaun.

Sredinom 2021. godine započeti su radovi sa polaganjem prvog kamena temeljca da bi danas, godinu i po dana kasnije, od vlade došla potvrda da će muzej zaista biti izgrađen.

- Za samo tri meseca naše vlade, uspeli smo da pripremimo odredbu koju je odobrilo Veće ministara, a troškovi izgradnje Nacionalnog muzeja sećanja na Holokaust koštaće za period 2022–2025. deset miliona evra. Naša je dužnost da nikada ne zaboravimo žrtve Holokausta – izjavio je ministar kulture Italije Đenaro Sanđulijano.

Rut Duregelo, predsednica Jevrejske zajednice u Rimu, tim povodom je izjavila: „Želim da izrazim moju zahvalnost zbog ove konkretne pažnje usmerene na žrtve Holokausta. Podrška vezana za izgradnju muzeja je važan korak u njegovoj realizaciji za koju se nadamo da će biti brza. Potrebno nam je da imamo tačne datume i da sve brzo bude završeno te da Rim napokon dobije muzej poput onoga kakav imaju sve evropske prestonice”.

Vila Torlonija – muzej Holokausta u nekadašnjoj Musolinijevoj rezidenciji

Vila Torlonija je kompleks zgrada i vila u Rimu u kvartu Nomentano. U vlasništvu porodice Torlonija u podrumima vile, 1919. godine, otkriveno je podzemno jevrejsko groblje iz rimskog doba.

Dvadesetih godina prošlog veka Đovani Torlonija je iznajmio Musoliniju deo vile pod imenom Kazino Nobile, za simboličnu sumu od jedne lire. I nakon smrti princa Đovanija 1939. godine, Musolini je nastavio da živi u vili pod istim uslovima zahvaljujući Đovanijevom nasledniku Alesandru Đeriniju.

Musolini je zajedno sa Đovanijevim bratom Karlom, izgradio sklonište protiv bombardovanja u jevrejskim katakombama iz trećeg i četvrtog veka koje su se nalazile ispod vile koju je Musolini napustio 25. jula 1943. godine.

U periodu od 1944. i 1947. vila je bila okupirana od strane englesko američke komande. Nakon rata vila je vraćena u posed porodice Torlonija ali je ostala zapuštena i u stanju propadanja sve dok je 1978. godine nije kupila opština Rim i transformisala u gradski park.

Od 1991. zgrade koje pripadaju kompleksu su počele da bivaju renovirane i pretvorene u muzeje da bi danas, baš to mesto bilo namenjeno Muzeju sećanja na žrtve Holokausta.

Muzej u rukama desnice i levice

Vlada koja pripada centralnoj desnici usvojila je dekret o konačnoj izgradnji muzeja. Sada je čitav projekat u rukama administracije glavnog grada Italije vođenog gradonačelnikom Robertom Gvaltijerijem iz Političke partije demokrata koja pripada italijanskoj levici.

Oni su naime zaduženi za administrativno i birokratsko odobrenje radova te davanje konačne forme projektu čiji je oblik inspirisao i logo istoimene fondacije kreirane za upravljanje Muzejom Holokausta.

Od 2015. godine privremeno sedište je u Kazina dei Valati u Geto, koji su Luka Zevi i Đorđo Tamburini zamislili kao viseću crnu kutiju načinjenu od cigli sa imenima svih italijanskih i rimskih Jevreja koji su deportovani.

Kutija od cigli bi bila bez arhitektonskih barijera i uzdizala bi se vertikalno (12 metara iznad zemlje i 15 metara pod zemljom) sa „putem pravednika" iz samog ulaza Vile Torlonije.

Unutar prostorija, put bi imao kontinuirani tok preko tri sale „da ne bi došlo do prekida naracije" na 2500 kvadratnih metara stalne postavke. U jednoj od sala bi bio smešten model Aušvica dok bi druge prostorije bile namenjene salama za konferencije, knjižarama, kafiću koji bi imao pogled na baštu.

Rim će napokon (možda) dobiti svoj Muzej Holokausta na koji čeka više od 26 godina.

(RTS)

BONUS VIDEO: Poslanici francuske skupštine himnom sprečavaju premijerku da govori