PANDŽŠIR - DOLINA KOJA ODOLEVA: Pokret otpora protiv avganistanske nove vlasti u vrletima 150 kilometara od Kabula
JEDINI deo Avganistana koji danas ne kontrolišu talibani je provincija Pandžšir gde sa sa svojim pristalicama povukao Ahmad Masud (32) sin vođe avganskih Tadžika kojeg su devedesetih godina ubili talibani. Sa Masudom je i potpredsednik Avganistana Amrula Saleh.
Ahmad Masud / Foto Regnum
Koliko dugo Ahmad Masud sa svojim pristalicima može da sačuva provinciju Pandžšir i važnu prometnicu koja iz Kabula vodi u veliki grad na severu Avganistana Mazari Šarif?
Na to pitanje pokušavaju da odgovore i vojni analitičari u Moskvi, ali i drugi koji prate situaciju u Avganistanu. Pandžšir je jedna od 34 provincija Avganistana u kojoj živi oko 140.000 stanovnika po nacionalnosti Tadžika i koja se nalazi na oko 150 kilometara od Kabula.
Sovjetski oficiri koji su svojevremeno ratovali u Avganistanu objašnjavaju da je vojnički teško osvojiti taj planinski masiv. Komandant 40. armije general Igor Rodionov je pričao da su bitke za Pandžšir bile najteže. Sovjetska vojska je devet puta pokušavala da otera "dušmane" iz tog regiona, ali oni su se vrlo brzo pregrupisavali i vraćali tamo.
Po sve većem broju protesta protiv talibana u gradovima Avganistana vidi se da je novom vlašću nezadovoljan ne tako mali broj građana, ali pitanje je koliko je njih spremno da im se suprotstavi i pridruži ovom "pokretu otpora" iz Pandžšira. Masudu se mogu pridružiti oficiri i vojnici avganistanske armije koji su po nacionalnosti Tadžici i Uzbeci. Ali i dalje ostaje pitanje može li Masud, zaštićen planinskim vrletima svoje provincije, obnoviti Severnu alijansu, savez antitalibanskih snaga koji je bio formiran devedeesetih godina prošlog veka. Sada se nekadašnja Severna alijansa iz doba Ahmadovog oca Ahmada Šaha Masuda zove Front nacionalnog otpora.
Ako Masud uspe duže da održi nezavisnost svoje Doline pet lavova, što je bukvalni prevod Pandžšira, onda bi mogao da se razbukti građanski rat između talibana, u kojima su velikom većinom Paštuni, dok su na drugoj strani Tadžici. Paštuni čine 42 odsto stanovništva Avganistana, a Tadžici 30 posto. Svaki od tih naroda ima svoj jezik. Od ostalih grupa, Hazarejaca je oko deset odsto, Uzbeka osam, i Turkmena oko tri odsto. Svih ostalih naroda u Avganistanu je oko osam odsto.
Kad se to zna, jasno je zašto predsednik Rusije Putin upozorava na opasnost građanskog rata u Avganistanu. Putin poziva na pregovore o sastavu nove vlasti u kojoj bi bili predstavljeni svi narodi. Prema nekim izvorima, Ahmad Masud postavlja uslov novoj vlasti da on bude drugi čovek u državi, dakle avganistanski premijer.
HOĆE LI POMOĆ STIĆI?
HOĆE li se Ahmad Masud odupreti brojnijim i bolje naoružanim talibanima zavisi i od toga hoće li dobiti pomoć od svojih sunarodnika iz Tadžikistana ili od nekog sa Zapada. Zasada na sve apele Masuda Zapad ne odgovora. On se školovao u Velikoj Britaniji, a njegov otac je svojevremeno učio u francuskom liceju u Kabulu, pa je i to razlog što očekuje baš pomoć od Zapada.