"ATOMI" IZMEĐU HRVATSKE I BiH: Tokom ove godine susedi moraju da preuzmu obavezu oko nuklearnog otpada

Ugovor sa Slovencima nalaže da ove godine Hrvatska mora da preuzme svoju obavezu oko nuklearnog otpada, pa sada više nema odlaganja. Pripreme su u toku, uređuje se lokacija bivše kasarne u blizini Novog Grada, a Zagreb ne odustaje uprkos dugogodišnjih protesta iz Republike Srpske da tu bude otpad iz zajedničke nuklearke sa Slovencima. Zabrinuti su stanovnici iz opštine Novi Grad i celog tog kraja, a zvanične vlasti BiH ne čine ništa da se ovaj problem podigne na viši, evropski nivo i spreči izgradnja odlagališta. Nije pomoglo ni što su vlasti RS ovaj kraj proglasile nacionalnim parkom, ni pretnje da će sa problemom upoznati međunarodnu javnost. Iz Hrvatske ćute, ali nastavljaju pripreme i sada se čeka ekološka dozvola.

Sve je počelo pre dvadesetak godina kada je Hrvatska preuzela obavezu da se pobrine za polovinu nuklearnog otpada iz zajedničke elektrane. Izabrana je bivša kasarna, urađene razne studije kako bi se dokazalo da ne postoji štetni uticaj na okolinu, ali narod tog kraja iz Unsko-sanskog kantona i opštine Novi Grad je uporno ponavljao da će biti ugroženo gotovo 250.000 ljudi koji žive u blizini, i to nekoliko generacija.

Hrvatska je nastavljala sa projektom uprkos protestima, urađeno je nekoliko bušotina zbog istraživanja uticaja podzemnih voda, sve sa ciljem da Centar za zbrinjavanje radioaktivnog nuklearnog otpada, kako se zvanično zove, napokon bude sagrađen. Na tom mestu sa hrvatske strane ne živi mnogo ljudi, za razliku od susedne RS koja je blizu bivše kasarne i vojnog skladišta. Hrvatska nije pokazivala volju da se nađe neko drugo rešenje i udovolji želji lokalnog stanovništa i malo - pomalo projekt je postao sve izvesniji.

Hrvatski stručnjaci poručuju da nema straha i da se problem preuveličava. Sada Hrvatska namerava da plati za ovo skladištenje Opštini Dvor milion evra, dok Slovenci plaćaju opštini Vrbina, gde je slično odlagalište, čak šest puta više.

Istovremeno iz opštine Dvor stiže odgovor da ne žele te pare, jer najvažnije je zdravlje građana. Postoji još jedna potencijalna opasnost za taj kraj, koji je i seizmički nestabilan i prete zemljotresi. A Hrvatska tu ne bi samo skladištila otpad iz "Krškog", već i iz svih bolnica i drugih zdravstvenih ustanova.

SPREMNICI

OTPAD bi se odlagao u specijalnim spremištima urađenim od betona i olova. Zidovi skladišta bili bi od debelog betona i cigle, a ceo kompleks bi trebalo da služi za odlaganje u narednih 30 godina.