UŽASNA LEGENDA SRPSKOG MANASTIRA: Na ovom mestu počiva 12 brutalno ubijenih nevesti - sahranili ih žive u venčanicama! (FOTO)

Ovaj manastir potiče iz prve polovine 14. veka i ne zna se sa sigurnošću ko ga je sazidao.

Naime, veruje se da je na mestu koje je i pre tog perioda važilo za sveto (najverovatnije još od vremena kralja Uroša I) to učinio neko od Mrnjavčevića. Do sada je ovaj manastir četiri puta rušen i ponovo zidan.

Neobično narodno ime - Iverica, verovatno potiče iz vremena kada su ga obnovili monasi iz gruzijskog manastira Iviriona sa Svete Gore, koji su, bežeći od Turaka početkom 15. veka, utočište našli u neprohodnoj Sićevačkoj klisuri i tu, na ostacima opustele srpske svetinje ponovo podigli bogomolju.

Osmanlije su tokom 16. veka srušile manastir i iz tog vremena potiče i legenda koja kaže da su Turci baš tu pobili mnoge nedužne ljude i žive sahranili 12 mladih devojaka - nevesti u venčanicama.

Ova svetinja je bila u ruševinama sve do kraja 19. veka. Naime, inžinjerijske jedinice srpske vojske u blizini su 1898. pripremale teren za prokopavanje tunela i prolaza za put i prugu kroz Gradištanski kanjon Sićevačke klisure.

Po legendi, jedan od vojnika je usnio san u kome mu je neki glas rekao da se nalazi na mestu svetinje i kada su vojnici počeli da kopaju pronašli su temelje prethodne svetinje. Negde u to vreme pronela se i vest da se srpski kralj Aleksandar I Obrenović zamalo udavio u moru kod Bijarica u Francuskoj, pa su u znak zahvalnosti Bogu koji je spasao njihovog kralja vojnici se zakleli da će obnoviti manastir.

Srpska vojska je manastir obnavljala tri godine, čijom izgradnjom je rukovodio kapetan Živojin Damnjanović, pre nego što je za čitav poduhvat saznao i sam kralj Aleksandar kada je tuda prolazio na putu ka Pirotu. Aleksandar Obrenović je dirnut ljubavlju svojih vojnika priskočio u pomoć i postao ktitor manastira.

Od osvešćenja 1898. godine pa sve do 1903. manastir je bio u posedu srpske vojske i u njemi su versku službu vršili vojni sveštenici. Ovo potvrđuje ukaz kralja Aleksandra od 19. februara 1901. godine kada je za starešinu manastira postavljen vojni sveštenik Žunić.

Manastir je u tom periodu nosio ime Kraljevski srpski vojni manastir Sveta Petka Iverica. U istoriji srpske pravoslavne crkve nije poznat sličan primer.

Nakon Majskog prevrata manastir prelazi u vlasništvo Eparhije niške. Danas predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture.

Pored ove crkve nalazi se i groblje, na kome je sahranjeno nekoliko vojnika inžinjeraca, koji su stradali za vreme probijanja puta. Takođe, pored hrama se nalazi i zvonik sa tri zvona, podignut 1898. godine.

(Istorijski zabavnik)