ZVALI SU GA "KRALJ NAD KRALJEVIMA": Na Jamajci je bio poput mesije koji će osloboditi Afriku - Ko je zaista bio Hajle Selasije? (FOTO/VIDEO)

Kralj nad kraljevima, Odabran od strane Boga, ili Svevišnji Gospodar samo su neki od naziva koji su korišćeni prilikom obraćanja Hajlu Selasiju, caru Etiopije koji je vladao od 1930. do 1974. godine. Njegovi podanici i veliki broj Afrikanaca pod Evropljanima naprosto su ga obožavali, a čak i na drugom kraju sveta je bio inspiracija za osnivanje pokreta po imenu rastafarijanizam. 

Ali, ko je bio pravi Selasije? Savremeni državnik kog poštuju antikolonijalisti, ili ponižena istorijska ličnost koja je državu svojim postupcima gurnula u haos?

Harizmatičan mladić stupa na presto

Rođen kao Tafari Makonen 23. jula 1892. godine, od malih nogu je stekao naklonost tadašnjeg cara Etiopije Menalika Drugog. Pored toga što je bio regent za vreme vladavine carice Zauditu i suprug njene unuke, najviše se istakao kada je sa samo 24 godine rešio da okonča feudalni režim u zemlji u kojoj je postojao punih 700 godina. 

U tom periodu u Etiopiji su vladali sukobi između rivalskih frakcija ali i zavere zbog kojih je morao da se suoči sa samom caricom i prinčevima koji su bili uznemireni zbog njegovog uticaja i popularnosti u narodu. Ipak, nakon njene smrti on je 1930. godine krunisan za cara, koji će se u budućnosti zalagati za uvajanje ustava i zakona koji ograničavaju moć plemstva.

Izvan države kojom je upravljao, njegove veštine u odnosima s javnošću su mu se isplatile. Među zajednicama crnaca u Sjedinjenim Državama dočekivan je kao oslobodilac. Od samog stupanja na presto, ove zajednice širom sveta su ga gledale kao uzor, a na Jamajci  je čak bio poput mesije - koji će crnce vratiti uAfriku da povrate kontrolu nad svojom kontinentom koji su im oduzeli belci.

Sve za narod, ali bez njega

Nakon povratka iz izgnanstva i pokušaja da modernizuje svoju zemlju, Sjedinjene Države i Ujedinjeno Kraljevstvo mu pružaju pomoć za razvoj koja je omogućila da uspostavi institucije kao što su Centralna banka ili Nacionalna avio-kompanija. Godine 1955. je proglasio i novi ustav kojim je uveden parlament, iako nije razmatrao postojanje političkih partija.

Za to vreme u inostranstvu, njegova dobra reputacija nije prestajala da raste - ukinuo je ropstvo unutar svoje imperije, integrisao zemlju u UN i zajedno sa egipatskim liderom Gamalom Abdelom Naserom postao savršen primer dekolonizacije. Šefovi država iz celog sveta su ga pozivali na prijeme, a kraljevske kuće su posećivale Etiopiju tokom diplomatskih putovanja.

Iako se Selasije predstavljao kao reformator koji je želeo da obnovi svoju zemlju, njegova vladavina je, kako će se ispostaviti, bila izraz lične vlasti cara i autoritarnog režima.

Kontradiktorno, on nikada nije prestao da uživa široku podršku među stanovništvom zahvaljujući veoma jednostavnom receptu, kako tvrdi jedan od zvaničnika koje je intervjuisao novinar Rišard Kapušćinjski: "Kralj kraljeva je najviše voleo loše ministre. Zato što se Njegovom Veličanstvu sviđalo kako ga ovaj kontrast izdvaja [...] Naš Svevišnji je na ovaj način iz problema izlazio neokaljan, a narod nikada nije dolazio u zabunu koliko je impozantan ili velikodušan. Vešto je znao kome da pripiše uspehe, a koga da okrivi za neuspelu politiku."

Kraj valdavine

Malo po malo, među stanovništvom se širilo nezadovoljstvo izazvno nedostatkom ekonomskog napretka i sporim tempom političkih reformi. Prilikom službenog puta cara u Brazil tokom 1960. godine, nekoliko generala carske garde izvršilo je državni udar. Međutim, zavera je tada slomljena, a vođe udara surovo potisnute. Ali nakon ovog događaja Kralj kraljeva više nikada nije uspeo da povrati svoju staru slavu.

Sve je kulminiralo septembra 1974. godine, nakon ogromne suše koja je uzrokovala smrt članova lokalnog stanovništa. Uz podršku vojske, narod je upao u carsku palatu i uhapsio cara, nakon čega je proglašen nesposobnim da vlada. Ovim činom je stavljena tačka na vladavinu hiljadugodišnje dinastije, koja je nekada davno uspostavljena na mitskom savezu kralja Solomona i kraljice od Sabe.

Sam Selasije je umro nakon nepunih godinu dana provedenih u pritvoru, a mogućnost ubistva do danas nikada nije odbačena. 

(Nacionalna geografija)

BONUS VIDEO - Poslanici francuske skupštine himnom sprečavaju premijerku da govori